Kahramanmaraş zəlzələlərin ən çox zərər çəkdiyi Hatayda "cənnətdən bir meydan" sözləri ilə reklam edilən və sökülməsi ilə gündəmdə olan "Renessans Residence" çox sayda insanın ölümünə səbəb olub.
Araşdırmalar zamanı binanın hansı səbəbdən dağıldığı məlum olub.
"Cənnətdən bir meydan" reklamı ilə satışa çıxarılıb, ilk zəlzələdə dağılıb və yüzlərlə insanın məzarına çevrilib. "Renessans Residence"a baxış zamanı binanın niyə dağıdıldığı məlum olub.
Mərkəzləri Kahramanmaraş olan 11 vilayətdə dağıntılara səbəb olan zəlzələlərdən sonra bölgəyə gedərək onu tədqiq edən KTU İnşaat İdarəsinin alimləri sahədə apardıqları müşahidə və təsbitləri hesabata çeviriblər. KTU Mühəndislik Fakültəsi İnşaat Mühəndisliyi kafedrasının müəllimi Prof. Dr. Ahmet Can Altunışık və KTU Sürüşmə Tətbiq və Araşdırma Mərkəzi İdarə Heyətinin üzvü, Geologiya Mühəndisliyi Bölümü Müəllim Prof. Dr. Hamazizadə İhsan bəy Mədəniyyət Mərkəzində keçirilən "Kahramanmaraş zəlzələləri və Trabzon üçün zəlzələ riski və alınacaq tədbirlər" adlı konfransda Hakan Ersoy çıxış edib.
Konfransın açılış nitqi ilə çıxış edən KTU rektoru Prof. Dr. Həmdullah Çuvalcı zəlzələdən sonra insan itkisinə görə hər təbəqədən insanların məsuliyyət daşıdığını qeyd edib: "Burada təkcə podratçı deyil, onu tikən fəhlə, bələdiyyə məmurları, siyasətçilər, binaya nəzarətdən məsul şəxslər, alıcıların da məsuliyyəti var. Ev alanda çölə baxırıq, mərməra baxırıq. Ehtimal ki, o, bundan sonra təməlin dayanıqlığına baxaraq təməlini düzəldəcək. Türkiyə indi Kahramanmaraş zəlzələsindən əvvəlki və sonrakı kimi iki yerə bölünəcək. Zəlzələdən sonra Prezident Kompleksində işçi qrupları yaradılıb. 13 qrup var və bu qruplardan birinin rəhbəri prof. Dr. Ahmet Can Altunışık müəllimimizdir və 54 akademikə rəhbərlik edəcək. Bu, universitetimiz və Trabzon üçün çox yaxşı hadisədir, qürur və qürur mənbəyiyik".
Prof. Dr. Əhməd Can Altunışık konfransda bölgədəki zərərin qiymətləndirilməsi işləri ilə bağlı təəssüratlarını və qiymətləndirmələrini də bölüşüb: "Araşdırmalar nəticəsində gördüyümüz çox sadə və çox aydın anlayışlar var. Hər şeydən əvvəl, zəlzələ zamanı binanın zədələnməsinə səbəb olan ən mühüm nöqtələrdən biri də torpaqdır. Təəssüf ki, 2000-ci ildən əvvəl tikilmiş bir çox binaların material keyfiyyəti çox aşağı idi, beton keyfiyyəti qayda ilə icazə verilən dəyərlərin yarısından aşağı idi, armaturların kifayət qədər sürtünmə gücü olmadığı və binaların sökülməsi yüksək mərtəbəli hündürlükləri ilə, xüsusilə də binaların alt qatlarında, xüsusilə Nurdağı bölgəsində çox çətin idi.Biz bunun vacib və böyük bir amil olduğunu gördük".
İş yerlərinin və binaların birinci mərtəbələrindəki boş döşəmələrin də dağıntılara səbəb olduğunu bildirən Prof. Dr. Altunışık deyib: "2018-ci il Türkiyə bina zəlzələ qaydalarına uyğun olaraq inşa edilən, konsolsuz bazadan çıxan və kifayət qədər beton keyfiyyətinə malik binalarımızın zəlzələdən zərər görmədiyini gördük. Hatayda gördüyümüz Renessans binasında zirzəmiyə və yuxarıdakı bir-iki mərtəbəyə heç bir ziyan dəymədiyini, lakin üst-üstə düşmə hündürlüklərinin yetərincə olmadığından yuxarı mərtəbələrin arxaya aşdığını gördük. Bu səbəblə 2018-ci il zəlzələ tənzimləməsində bu və ya içi boş döşəmə plitələri kimi bəzi kriteriyalar məhdudlaşdırıldı. Mühəndislər olaraq, reqlamentə uyğun layihələr istehsal etmək və eyni zamanda bu qaydaya uyğun layihələrin bir-bir həyata keçirilməsini təmin etmək üçün lazımi yoxlama xidmətləri göstərmək bizim borcumuzdur".
Trabzonun zəlzələ riski ilə bağlı qiymətləndirmələr edən Prof. Dr. Altunışık "Ölkəmizin istənilən nöqtəsində və vilayətində zəlzələ baş verə bilər ki, bu da can itkisi yaşayacağımız binaların dağılmasına səbəb ola bilər. Ona görə də Kahramanmaraş zəlzələsindən sonra mütləq "Trabzon və İstanbul zəlzələ bölgəsidir, bu deyil" deməməliyik. İndi bütün əyalətlərdə ictimai binaları və prioritet binaları, eləcə də 2000-ci ildə tikilmiş binaları zəlzələlərə hazır vəziyyətə gətirməliyik", - deyə o bildirib.
E.ŞİRİNOV
