Rusiyanın Ukraynaya genişmiqyaslı müdaxiləsi fonunda, rusiyalı investorlar Rusiyanın daxili bazarını müharibənin səbəb olduğu tənəzzüldən xilas edə bilmədiyi üçün Rusiya səhmləri rekord həddə düşüb.
Bloomberg-in məlumatına görə, Rusiya səhmləri qlobal indekslərdən çıxarılıb və ölkənin səhmlərini izləyən birja fondları ya dondurulub, ya da bağlanıb.
Ukraynanın işğalı fevralda Rusiya səhmlərinin kəskin ucuzlaşmasına səbəb oldu. Təxminən 10 ay sonra sanksiyaların investorların axınına təkan verməsindən və səhmləri dünyada ən pis vəziyyətə salmasından sonra bərpa prosesi çox uzaq görünür.
Materiala görə, əksər əcnəbilərə hələ də sahib olduqları yerli səhmləri satmaq qadağan olunsa da, yerli investorlar daxili bazarı müharibənin yaratdığı tənəzzüldən xilas edə bilməyiblər.
Materialda deyildiyi kimi, rublla hesablanan Rusiyanın MOEX indeksi 44% azalıb ki, bu da 2008-ci ildən bəri ən sürətli illik enişdir. Bloomberg qeyd edir: "Müharibənin intensivliyi artdıqca itkilər daha da çox ola bilər".
“Lukoyl” PSC və “Qazprom” PSC-nin səhmləri bu il müvafiq olaraq 30% və 53% ucuzlaşıb. Ən böyük bank Sberbank of Russia PJSC 54% ucuzlaşıb.
InTouch Capital Markets Ltd-nin baş valyuta analitiki Peter Mathis deyib: “Rusiya səhmləri, Qərbin sanksiyaları daxili iqtisadiyyata ağırlıq gətirməyə başladığı bir vaxtda qaranlıq perspektivi əks etdirir”.
Ukraynadakı müharibə və Rusiya iqtisadiyyatının çöküşü:
Rusiyanın Ukraynaya müdaxiləsindən sonra S&P Rusiyanın kredit reytinqini BB+-dan CCC- səviyyəsinə endirib. 8 mart 2022-ci ildə S&P 52 Rusiya şirkətinin kredit reytinqini aşağı salıb. Rusiya istiqraz sahiblərinə dollar əvəzinə rublla ödənişlər təklif edərək, xarici borcunu defolt etdi.
23 aprel 2022-ci ildə Rusiyanın tam defolt şərtləri açıqlandı. 2022-ci il iyunun 27-də Rusiya son yüz ildə ilk dəfə suveren borcunu yerinə yetirmədi.
İyunun 30-da “Qazprom”un səhmləri ucuzlaşmağa başladı. Elə həmin gün “Qazprom”un ardınca Rusiyanın ən böyük şirkətlərinin səhmləri ucuzlaşmağa başladı. Ukraynadakı müharibə Rusiya iqtisadiyyatını cəmi bir rübdə dörd il geri saldı. İşğal Rusiya Federasiyasının tarixində ən uzun tənəzzüllərdən birinə səbəb oldu.
Avqustun 24-də Reuters agentliyi Rusiyanın neft qiymətlərinə görə iqtisadi böhrandan qaça bildiyini yazıb.
Avqustun 31-nə olan məlumata görə, rusların 80%-i əmanətsiz qalıb.
Sentyabrın 29-da “The Insider” nəşri Rusiyanın maliyyə ehtiyatlarının tam tükənməsi ərəfəsində olduğunu bildirən məqalə dərc edib.
Sentyabrın sonunda Rusiyanın neft ixracından əldə etdiyi gəlirlər neft ixracının və neftin qiymətinin düşməsi fonunda 15,3 milyard dollara düşüb ki, bu da bu ilin ən aşağı göstəricisidir.
5 dekabr 2022-ci ildə Aİ-nin Rusiyaya qarşı neft sanksiyaları qüvvəyə minib. Qiymət tavanı o deməkdir ki, dekabrın 5-dən etibarən Aİ-nin 27 ölkəsi, Böyük Britaniya, ABŞ, Kanada, Yaponiya və Avstraliya Rusiya tanker nefti ilə bağlı xidmətlər yalnız müəyyən edilmiş tavan qiymətindən və ya ondan aşağı qiymətə alındığı halda göstəriləcək. 2023-cü il fevralın 5-dən Rusiya neft məhsullarının alınması da qadağan olunacaq.
E.ŞİRİNOV
