Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski Qazaxıstanın Aktau şəhəri yaxınlığında Azərbaycan Hava Yollarına (AZAL) məxsus "Embraer 190" təyyarəsinin
qəzaya uğramasından sonra Rusiyaya təzyiqin artırılmasına çağırıb. Zelenski bu fikri 22 yanvarda Davosda keçirilən Dünya İqtisadi Forumunda Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə görüş zamanı səsləndirib. Telegram kanalında yayımlanan açıqlamasında Zelenski 25 dekabr tarixində baş verən qəza nəticəsində həyatını itirənlərə görə Əliyevə başsağlığı verib. O bildirib ki, "qəza yerindən əldə olunan sübutlar aydındır" və Rusiyanı "həqiqəti söyləməyə məcbur etmək üçün təzyiq göstərmək vacibdir" deyə vurğulayıb. Hadisə dünya ictimaiyyətinin diqqətini cəlb edib və Rusiyanın böhran idarəçiliyi protokollarına, eləcə də təyyarənin naviqasiyasını pozduğu iddia olunan radioelektron mübarizə sistemlərinə dair narahatlıqları artırıb.(TURAN).
Azərbaycan "Embraer 190" SƏRNİŞİN təyyarəsinin 62 sərnişinlə qəzaya uğraması, əvvəlcə texniki nasazlıqla izah edilsə də, araşdırmaçı "Baza" nəşrinin yaydığı məlumatlardan sonra yeni müzakirələrə səbəb olub. Sızdırılmış transkriptlər göstərir ki, təyyarə heyəti naviqasiya sistemlərinin sıradan çıxmasından sonra Rusiyanın hava limanlarına dəfələrlə eniş üçün icazə istəyib. Naviqasiya sistemlərinin sıradan çıxmasının Rusiyanın hərbi məqsədlər üçün nəzərdə tutulmuş radioelektron mübarizə (REM) sistemlərindən qaynaqlandığı iddia olunur. Hadisə, təyyarənin zenit raketi ilə vurulması və nəticədə quyruq və qanad hissələrinin ciddi zərər görməsi ilə daha da gərginləşib. Sonrakı yanacaq sızmaları və idarəetmə sistemlərinin itirilməsi heyəti Aktau, Qazaxıstana təcili eniş etməyə məcbur edib. Kapitan İqor Kşnyakinin təyyarəni Aktauya yönəltmə qərarı peşəkarlıq və cəsarət nümunəsi kimi qiymətləndirilib. Aviasiya mütəxəssisləri, o cümlədən Andrey Litvinov, heyətin demək olar ki, mümkünsüz şəraitdə sabitliyi qorumaq bacarığını yüksək qiymətləndirib. Litvinov bu vəziyyəti “idarəetmə sistemi olmayan avtomobili idarə etməyə” bənzədib. Transkriptlər göstərir ki, təyyarə heyəti Rusiyanın hava limanlarına dəfələrlə eniş üçün icazə istəyib, lakin kifayət qədər dəstək göstərilməyib. Təyyarə Rusiyanın hava məkanında bir saatdan çox qalıb, lakin REM sistemlərinin deaktiv edilməsi və ya təyyarəyə yardım göstərilməsi üçün heç bir cəhd edilməyib.
"Qara qutu" isə şifrələnməkdə, günahkarın kimliyini müəyyənləşdirməklə öyrənilir. Bu sirr dağarcığı isə Braziliyida öyrənilib.
Azərbaycan Prezidenti də bu məsələdə Rusiyanı sərt tənqid edən çıxış etdi. Rusiya prezidenti isə baş verənlərə görə üzrxahlıq dolu təəssüfünü bildirmişdi...
A.Məmmədli
