MİN AYA DƏYƏN ÖMÜR...
Uzun sürən xəstəlikdən sonra 50 yaşında vəfat etmiş qardaşım İlyas Qurbanovun əziz xatirəsinə...
Uzun sürən xəstəlikdən sonra 50 yaşında vəfat etmiş qardaşım İlyas Qurbanovun əziz xatirəsinə...
Qəbrüstü nəğmə
“Orada bir məzar adası və bu adada gəncliyimin məzarları var. Mən oraya həyatın həmişəyaşıl çələngini aparcağam.”
Ürəyimdə belə bir qərar verdim və dənizlə getdim.
Siz ey gəncliyimin simaları və görüntüləri! Sevgi işıqları, ilahi anlar! Nə tez yoxa çıxdınız! Bu gün sizi mənim üçün ölmüş kimi xatırlayıram.
Əziz ölülərim, sizdən mənə xoş bir iy gəlir və ürəyimi göz yaşları ilə yüngülləşdirir. Həqiqətən, o, tənha üzgüçünün ürəyini dərindən təsirləndirir və yüngülləşdirir.
Və yenə də ən zəngin və ən həsəd aparan, ən tənha mənəm! Çünki siz mənim, mən də sizin yanınızda idim. Mənə deyin görüm, ağacdan çəhrayı almalar kimə düşdü?
Siz ey mənim sevimlilərim! Mən hələ də sizin çiçəklənən, sizi xatırladan, rəngarəng, vəhşicəsinə böyüyən fəzilətli sevginizin irsi və torpağıyam!
Ah, biz bir-birimizə yaxın olmaq üçün yaradılmışıq, ey əziz, qeyri-adi möcüzələr. Siz mənə və arzuma qorxulu quşlar kimi yox, güvənənlərə güvənənlər kimi yaxınlaşdınız!
Bəli, siz də mənim kimi vəfa və zərif əbədiyyətlər üçün yaradılmısınız. İndi mən sizi-ilahi baxışları və məqamlarını vəfasızlığın adı ilə çağırmalıyammı? Mən hələ başqa ad öyrənməmişəm.
Siz mənim üçün çox tez öldünüz, ey qaçaqlar. Amma siz məndən, mən də sizdən qaçmadım. Biz bir-birimizin qarşısında xəyanətimizdə günahkar deyilik.
Məni öldürmək üçün sizi boğdular, ey ümidlərimin nəğmə quşları! Siz ey sevimlilərim, mənim ürəyimə girmək üçün mənə qarşı bədxahlıq oxlarınızı atdınız!
Və o ox tuş gəldi! Çünki siz həmişə mənim ürəyimə ən yaxın idiniz. Siz mənim sahib olduğum və mənə sahib olan hər şey idiniz. Ona görə də siz gənc yaşında və çox erkən ölməli idiniz!
Onlar mənim sahib olduğum ən həssas şeyə ox atdılar. Dərisi incə tükə, bir baxışdan ölənin təbəssümünə oxşayan siz idiniz!
Amma mən düşmənlərimə belə deyəcəyəm: sizin mənə etdiklərinizlə müqayisədə hər hansı bir qətlin nə mənası var!
Siz mənə hər hansı bir qətldən daha çox zərər verdiniz: məndən dönməz bir şey aldınız - sizə deyirəm, düşmənlərim.
Məgər siz gəncliyimin ən qiymətli möcüzələrini öldürmədinizmi! Oyun yoldaşlarımı məndən aldınız, mübarək ruhlar! Bu çələngi onların xatirəsinə qoyuram və lənət yağdırıram.
Bu lənət sizədir, ey düşmənlərim! Soyuq bir gecədə yayılan bir səs kimi, əbədiliyimi qısaldan siz deyildinizmi! O, mənə ilahi bir gözlə baxdı!
Saflığım xoş bir məqamda belə dedi: “bütün varlıqlar mənim üçün ilahi olmalıdır.”
O zaman siz çirkli kabuslarla mənə hücum etdiniz. Ah, o gözəl məqam indi hara getdi!
“Mənim üçün bütün günlər müqəddəs olmalıdır” – gəncliyimin müdrikliyi nə vaxtsa belə deyirdi. Həqiqətən, şən müdriklik nitqisən!
Amma siz, düşmənlər, gecələrimi məndən oğurlayıb yuxusuz əzab üçün satdınız. Ah, o zaman mənim şən müdrikliyim hara getdi?
Bir vaxtlar quşlarla xoşbəxt əlamətlər axtarırdım. Sonra mənim yoluma murdar bir məxluq- bayquş buraxdın. Ah, o zaman mənim incə arzum hara getdi?
Mən nə vaxtsa hər cür iyrənclikdən əl çəkəcəyimə söz vermişdim, siz isə mənim yaxınlarımı irinli yaraya çevirdiniz. Ah,o zaman mənim ən nəcib andım hara getdi?
Bir vaxtlar bir kor kimi xoşbəxt yollarla getdim. Sonra siz korun yolunu korladənəz. Və indi o, korun köhnə yolundan iyrəndiyini hiss edir.
Və mənim üçün ən çətin olanı yerinə yetirəndə və dəf etdiklərimin qələbəsini qeyd edəndə, məni sevənləri qışqırmağa məcbur etdiniz.Səbəb isə güya mən onlara amansız bir kədər gətirirəm.
Siz həmişə belə etmisiniz: mənim ən yaxşı balımı və ən yaxşı arılarımın səylərini zəhərləmisiniz.
Mənim səxavətimə qarşı həmişə ən həyasız dilənçiləri göndərdiniz. Siz həmişə islah olunmaz həyasız insanları iztirablarımın ətrafına yığmağa məcbur etdiniz. Beləcə, siz mənim fəzilətlərimi onların inamında yaraladınız.
Və əgər mənim üçün ən müqəddəs olanı qurban verəndə, sizin “təqvanız” dərhal öz yağlı hədiyyələrini buraya əlavə etdi və mənim üçün ən müqəddəs olan sizin yağınızın tüstüsündə kar oldu.
Və mən bir dəfə rəqs etmək istədim. Əvvəllər heç vaxt belə rəqs etməmişdim. O vaxt siz mənim ən sevimli oxuyanımı razı saldınız.
İndi o, kədərli, qəmli bir mahnı oxudu və bu kədərli mahnı ilə qulağımı dəng elədi!
Qatil müğənni, şər aləti, sən hamıdan az günahkarsan! Mən artıq ən yaxşı rəqsə hazır idim, amma sən səslərinlə mənim həzzimi öldürdün!
Yalnız rəqsdə ən yüksək şeylər haqqında simvollarla danışa bilərəm. Və indi ən yüksək simvolum bədən hərəkətlərimdə təsirsiz qaldı!
Ən böyük ümid içimdə ifadə olunmaz və həll olunmamış qaldı! Və gəncliyimin bütün simaları, təsəlliləri öldü!
Mən bunun öhdəsindən necə gəldim? Mən bu yaraları necə dəf etdim? Ruhum bu qəbirlərdən necə dirildi?
Bəli, məndə qayaları parçalayan, toxunulmaz, dəfn olunmayan bir şey var: bu, mənim iradəmdir.. O,illərlə beləcə səssizcə və dəyişmədən keçir.
Mənim iradəm mənim addımlarımla getmək istəyir; onun hissi amansız və toxunulmazdır.
İçimdə yalnız dabanım toxunulmazdır. Sən hələ də sağsan və özünə sadiqsən, ən səbirli! Sən hələ də bütün qəbirlərdən keçirsən!
Gəncliyimdən həll olunmayan hər şey hələ də səndə yaşayır; həyat və gənclik kimi burada, məzarların sarı xarabalığında ümidlə oturursan.
Bəli, sən mənim üçün hələ də bütün qəbirləri dağıdansan; Salam, mənim iradəm! Və ancaq harada qəbirlər varsa,orada dirilmə də var.
Zərdüşt belə oxudu.
(Ardı var)
Tərcümə etdi: Şakir QURBANOV
Şöhrət qazanmış müdriklər haqqında
Siz ey şöhrət qazanmış müdriklər, sizin hamınız həqiqətə yox, xalqa və xalq xurafatına xidmət etdiniz! Məhz buna görə sizə hörmət edirdilər.
Və buna görə də yalnız sizin inamsızlığınıza dözdülər ki, bu da xalqa hazırcavab və dolanbac bir yol idi. Beləliklə, Rəbb qullarına bu cür ixtiyar verir və üstəlik də onların öz iradələrini ələ salır.
Ancaq canavarın itlərə nifrət etdiyi kimi, insanlara nifrət edən kimdir axı? Ola bilsin azad bir ağıl, zəncirlərin düşməni, dua etməyən və meşələrdə yaşayan.
Onu sığınacağından qovmaq-bu həmişə xalq arasında “ədalət hissi” adlanırdı. O, öz itlərini hələ də onun üzərinə qısqırdır.
“Həqiqət var: çünki xalq var! Vay, axtaranın halına!” - lap qədimdən belə olub.
Siz öz xalqınızın ibadətlərinə haqq qazandırmaq istəyirdiniz. Siz bunu “həqiqət əzmi” adlandırdınız, ey şöhrət qazanmış müdriklər!
Sizin ürəyiniz həmişə özünə belə deyirdi: “Mən xalqın içindən çıxmışam və oradan Allahın səsi mənə nazil olub”.
Siz eşşək kimi inadkar və ağıllı məxluq olaraq həmişə xalqa vasitəçi olmusunuz.
Xalqla barışmaq istəyən bir çox hökmdarlar isə atlarından- eşşəklərindn əvvəl şöhrət qazanmış müdrikləri qoşurdular.
İndi isə, ey müdriklər, nəhayət, mən sizdən aslanın dərisini üstünüzdən çıxarıb atmağınızı istəyirəm!
Yırtıcı bir heyvanın alabəzək dərisini və araşdıranın, axtaranın və fəth edənin saçını!
Ah, sizin “düzgünlüyünüzə” inanmağı öyrənməyim üçün siz əvvəlcə ibadət etmək istəyindən əl çəkməlisiniz.
Mən Allahların olmadığı səhraya gedib ibadət etməyə hazır olanı düzgün adlandırıram.
O, günəşin qızdırdığı sarı qumda, bütün canlıların ağacların kölgəsində dincəldiyi bulaqlarla zəngin adalara xəsisliklə baxır.
Ancaq onun bu hərisliyi onu bu razı olanlara oxşamağa məcbur edə bilməz. Çünki oazislərin olduğu yerdə bütlər də var.
Ac, güclü, tənha və allahsız olmaq - aslanın iradəsi belə istəyir.
Qulların xoşbəxtliyindən azad olmaq, tanrılardan və onların ibadətindən xilas olmaq, qorxmaz və qorxu yaradan, böyük və tənha olmaq – düzgünlərin iradəsi belədir.
Səhrada çölün Rəbbi kimi düzgün, sərbəst zəkalı insanlar, şəhərlərdə isə yaxşı bəslənmiş, şöhrət qazanmış müdriklər-yük heyvanları yaşayırdı.
Çünki onlar həmişə eşşək kimi xalqın arabasını çəkirlər!
Buna görə onlara qəzəblənmirəm. Amma qoşquları qızılla parıldasa belə, onlar mənim və qoşqulu insanların xidmətçisi olaraq qalırlar.
Və onlar çox vaxt mükafata layiq yaxşı qulluqçular idilər. Çünki fəzilət belə deyir: “Əgər qul olmalısansa, xidmətin kimə daha faydalıdırsa, onu axtar!”
“Ağanızın ruhu və fəziləti onun xidmətçisi olduğunuz üçün böyüməlidir. Ona görə də siz də onun ruhu və fəziləti ilə birlikdə böyüyəcəksiniz!”
Həqiqətən, siz ey izzətli müdriklər, siz, xalqın xidmətçilərisiniz! Siz xalqın ruhu və fəziləti ilə , xalq isə sizin vasitənizlə böyüdü! Bunu sizin şərəfinizə deyirəm!
Amma siz mənim üçün, hətta öz fəzilətlərinizdə də, ruhun nə olduğunu bilməyən uzaqgörən bir xalq olaraq qalırsınız!
Ruh özü həyata müdaxilə edən bir həyatdır. O öz iztirabları ilə biliklərini artırır. Bunu bilirdinizmi?
Ruhun xoşbəxtliyi isə qırğın üçün göz yaşları ilə məsh olunmaq və müqəddəs olmaqdır - bunu artıq bilirdinizmi?
Korun həm korluğu, həm də əlini ovuşdurması onun baxdığı günəşin qüdrətinə şəhadət verir - siz artıq bunu bilirdinizmi?
Dərkedən qurmağı dağların köməyi ilə öyrənməlidir! Ruh təkcə dağları hərəkətə gətirmir - siz artıq bunu bilirdinizmi?
Siz ancaq ruhun qığılcımlarını bilirsiniz, amma onun nə olduğunu, nə də onu əmələ gətirən çəkicin sərtliyini görmürsünüz!
Həqiqətən, siz ruhun məğrurluğunu bilmirsiniz! Amma o nə vaxtsa danışmaq istəsəydi, ruhun təvazökarlığına daha az dözərdiniz!
Və siz heç vaxt ruhunuzu qarla örtülmüş bir çuxura ata bilməzsiniz. Çünki bunun üçün kifayət qədər isti deyilsiniz! Ona görə də onun soyuqluğunun ləzzətlərini bilmirsiniz.
Ancaq hər şeydə, mənim fikrimcə, ruhla çox asanlıqla davranırsınız və müdriklikdən tez-tez pis şairlər üçün bir sığınacaq və xəstəxana düzəldirdiniz.
Siz qartal deyilsiniz. Ona görə də ruhun qorxusunda xoşbəxtliyi yaşamadınız. Kim quş deyilsə, uçurumun üzərindən uçmamalıdır.
Mənə isti görünürsünüz. Lakin hər hansı bir dərin idrakdan soyuqluq əsir. Ruhun ən dərin mənbələri buz kimi soyuq, isti əllər və yorulmaq bilməyənlər üçün bir müalicədir.
Budur, hörmətli, ciddi, düz kürəkli izzətli müdriklər! - güclü külək və güclü iradə sizi idarə etmir.
Siz heç dənizdə yuvarlaqlaşdırılmış, küləkdən şişmiş və tufandan titrəyən yelkən görmüsünüzmü?
Ruhun tufanından titrəyən yelkən kimi, mənim vəhşi müdrikliyim dəryadan keçir!
Amma siz, ey xalqın nökərləri, siz, şöhrət qazanmış müdriklər, mənimlə necə gedə bildiniz!
Zərdüşt belə dedi.
Gecə nəğməsi
Gecə: indi bütün bulaqların səsi daha yüksəkdən gəlir. Mənim ruhum da qaynayan bir bulaqdır.
Gecə: indi sevgililərin bütün nəğmələti təzəcə oyanır. Mənim ruhum da bir aşiqin nəğməsidir.
İçimdə sönməz, doyumsuz nəsə bir şey var və o danışmaq istəyir. İçimdə sevgi hərisliyi var və o özü sevgi dilində danışır.
Mən işıqam; ah, kaş ki, gecə olsaydım! Amma bu elə mənim tənhalığımdır ki, işıqla əhatə olunmuşam.
Oh, kaş qaranlıq və gecə ola bilsəydim! İşığın şüalarında necə əylənərdim!
Və hətta sizə xeyir-dua da verərdim, ey səmada qurdlar kimi parıldayan ulduzlar! Və mən sizin işıq hədiyyələrinizdən xoşbəxt olardım.
Amma mən öz işığımda yaşayıram, özümdən çıxan alovu yenidən uduram.
Mən alanın xoşbəxtliyini bilmirəm və tez-tez xəyal edirdim ki, oğurluq, almaqdan daha xeyirlidir.
Bu mənim kasıblığımdır ki, əlim hədiyyə verməkdən heç vaxt dincəlmir. Bu mənim həsəd aparmağımdır ki, mən gözləyən gözləri və həsrətin nurlu gecələrini görürəm.
Bağışlayan hər kəsin vay halına! Ey günəşimin tutulması! Ey arzuların aclığı! Ey toxluq içində şiddətli aclıq!
Məndən alırlar, amma mən onların ruhuna toxunurammı? Vermək və almaq arasında bütöv bir uçurum var.Lakin ən kiçik uçurumun üzərində körpü salmaq çox çətindir.
Aclıq mənim gözəlliyimdən irəli gəlir. Şam olduğum adamlara əzab vermək, bəxş etdiyimləri qarət etmək istərdim.
Digər əl artıq ona uzanarkən əlinizi geri çəkmək. tökülərkən tərəddüd edən şəlalə kimi tərəddüd etmək. Mən pisliyə qarşı bu cür ac oluram.
Belə intiqamı mənim artıqlığım uydurur. Belə hiyləgərlik mənim tənhalığımdan irəli gəlir.
Vermək xoşbəxtliyim hədiyyədə dondu, fəzilətim özümdən və artıqlığımdan yoruldu!
Kim həmişə bağışlayırsa, onun ayıbını itirmək təhlükəsi var. Davamlı paylayanın əlində və ürəyində qabar olur.
Mənim gözlərim istəyənlərin qarşısında artıq nəmlənmir. Çünki əllərin titrəməsindən əlim çox qabalaşıb.
Gözlərimdəki yaş, ürəyimdəki tük hara getdi? Oh, bütün bağışlayanların tənhalığı! Oh, bütün bu parıltıların səssizliyi!
Böş fəzada bir çox günəşlər fırlanır.Onlar qaranlıq olan hər şeyi öz şüaları ilə işıqlandır, mənə gələndə isə susurlar.
Oh, bu, nurlu hər şeyə qarşı işığın düşmənçiliyidir: o, amansızcasına öz yolu ilə gedir.
Qəlbin dərinliklərində parlayan hər şeyə qarşı ədalətsizlik, başqa günəşlərə biganəlik - hər günəş bu cür hərəkət edir.
Bir fırtına kimi, günəş öz yolları ilə tələsir və bu, onların hərəkətidir. Onlar öz sərt iradələrinin ardınca gedir və bu, onların soyuqluğudur.
Oh, siz ey qaranlıq gecələr, parlayan hər şeydən istilik yaradan sizsiniz! Siz işığın şəfəqlərindən zövq alırsınız!
Ah, ətrafımda buz və buzda yanan əlim! Ah, içimdə sizin ehtirasınıza can atan bir ehtiras!
Gecə: ah, mən niyə işıq olmalıyam! Mən qaranlıq və tənhalıq üçün susayıram!
Gecə: indi mənim danışmaq istəyim bulaq kimi qaynayır.
Gecə: indi bütün qaynayan bulaqlar daha yüksək səslə danışır.Mənim ruhum da qaynayan bir bulaqdır.
Gecə: indi bütün sevgililərin nəğmələri oyanır. Mənim də ruhum bir aşiqin nəğməsidir.
Zərdüşt belə oxudu.
Rəqs nəğməsi
Bir axşam Zərdüşt şagirdləri ilə meşədə gəzirdi. Və beləcə o, bulaq axtararaq, səssiz ağaclarla və kollarla əhatə olunmuş bir çəmənliyə çıxdı. Çəmənlikdə qızlar rəqs edirdilər. Zərdüştü tanıyan qızlar rəqslərini dayandırdılar. Zərdüşt mehribancasına onlara yaxınlaşıb dedi:
“Rəqs etməyi dayandırmayın, əziz qızlar! Sizə yaxınlaşan nə pis adam, nə də qızların düşmənidi.
Mən Allahın şeytan qarşısında şəfaətçisiyəm, o isə ağırlıq ruhudur. Mən necə ilahi rəqslərin,yaxud rəqs edən gözəl qadın ayaqlarının düşməni ola bilərəm?
Düzdür, mən qaranlıq ağaclardan ibarət, zülmətlə dolu bir meşəyəm, amma kim mənim qaranlığımdan qorxmasa, sərv ağaclarımın çətiri altında gül kolları tapar.
O,qızlar üçün əziz olan kiçik bir tanrı tapacaq. O, gözlərini yumaraq quyunun yanında sakitcə yatır.
Doğrudan da, o, günün günorta vaxtı yuxuya getdi, tənbəl! Görəsən o, kəpənəklərin dalınca çox qaçmayıb ki?
Gözəl rəqqaslar, əgər mən kiçik tanrını bir az cəzalandırsam, mənə qəzəblənməyin! O, bəlkə də qışqırıb ağlayacaq, amma o ağlayanda belə gülməyə hazırdır!
Qoy o, göz yaşları ilə səndən rəqs etməyi xahiş etsin. Mən isə onun rəqsinə mahnı oxuyacağam:
“Dünyanın ağası” deyilən mənim ən böyük və ən qüdrətli iblisimin, ağırlıq ruhunun rəqs və istehza mahnısını.
Və budur, Zərdüştün oxuduğu mahnıya Kupidon və qızlar birlikdə rəqs etdilər.
Bu yaxınlarda sənin gözlərinə baxdım, ey həyat! Və mənə elə gəldi ki, anlaşılmazlığa qərq oluram.
Amma sən məni qızıl tilovla çıxardın. Mən sənə anlaşılmaz dedikdə istehza ilə güldün.
“Bütün balıqlar belə deyirlər,” deyə cavab verdin, “onların başa düşmədikləri elə anlaşılmazdır.
Baxmayaraq ki, siz kişilər məni “dərinlik” və ya “sədaqət”, “əbədilik”, “sirr” adlandırırsınız. Ancaq mən yalnız dəyişkən, vəhşi təbiətli və hər şeydən əvvəl fəzilətsiz bir qadın kimiyəm.
Amma siz kişilər bizə həmişə öz fəzilətlərinizi bəxş edirsiniz - ey fəzilətlilər!
Beləcə, həyat bir qadın kimi güldü. Amma mən özü haqqında pis danışanda nə onun özünə, nə də gülüşünə inanmıram.
Və mən öz vəhşi müdrikliyimlə onunla üz-üzə danışanda o, mənə qəzəblə dedi: “Sən istəyirsən, susayırsan, sevirsən və ona görə də həyatı yalnız sən tərifləyirsən!”
Qəzəblə “həqiqəti demək” olmaz və bu, insan müdrikliyinə xas ola bilməz. Bu nöqteyi-nəzərdən, mən hirslənsəm də, ona cavab vermədim və həqiqəti söyləmədim.
Üçümüz arasında vəziyyət belədir. Mən bütün qəlbimlə yalnız həyatı, ən çox da ona nifrət etdiyim zaman sevirəm!
Amma əgər mən müdrikliyi sevirəmsə və çox vaxt onu çox sevirəmsə, bu, mənə onun həyatı çox xatırlatdığına görə baş verir!
Onun gözlərinin, gülüşünün və hətta qızıldan dəstəyi olan balıq tutmaq üçün qarmağının bir-birinə bənzəməsində mənim nə günahım var?
Və bir dəfə həyat məndən “müdriklik nədir?” soruşanda mən ehtirasla cavab verdim: “Oh, bəli, müdriklik!”
Ona susayır və ondan doymurlar, gizlincə baxır və torla tuturlar.
O gözəldirmi? Mən hardan bilirəm! Ancaq hətta ən köhnə bir balıq hələ də onun yemi üçün gedir.
O, dəyişkən və inadkardır. Onun tez-tez dodaqlarını dişlədiyini, saçlarını daraqla dolaşdırdığını görmüşəm.
Ola bilsin ki, o, bir qadın kimi pis və hiyləgərdir, lakin özü haqqında pis danışanda, o, daha çox cəlb edir”.
Mən bunu həyata deyəndə o, pis-pis gülümsədi və gözlərini yumdu. “Kimdən danışırsan? - o soruşdu. - Mənim haqqımda deyilmi?
Və əgər sən haqlı olsan belə, bunu üzümə demək olarmı! Amma indi mənə öz müdrikliyindən danış!”
Ah, yenə gözünü açdın, ey sevgili həyat! Və mənə elə gəldi ki, mən yenə anlaşılmazlığa qərq oluram.
Zərdüşt belə oxudu. Amma rəqs bitəndə və qızlar gedəndə o, kədərləndi.
“Günəş çoxdan batdı,” nəhayət dedi,- çəmənlik nəm oldu, meşələrdən sərin bir meh əsir.
Hansısa naməlum bir şey məni əhatə edir və fikirli-fikirli mənə baxır. Necə! Sən hələ sağsan, Zərdüşt?
Niyə? Nə üçün? Haraya? Haradan? Necə? Məgər artıq yaşamaq ağılsızlıq deyilmi?
Ah, dostlar, bu axşam məndən soruşur. Kədərimi bağışlayın!
Axşam düşdü.Axşam düşüdüyünə görə məni bağışlayın!"
Zərdüşt belə dedi.
(Ardı var)
Tərcümə etdi: Şakir QURBANOV
Yaramaz insanlar haqqında
Həyat sevinc bulağıdır. Ancaq yaramaz insanlar bu bulaqdan su içdkdə bulaq zəhərlənir.
Mən təmiz hər şeyi sevirəm. Amma mən dişlərini ağartmış və murdar hərisli sifətləri görə bilmirəm.
Onlar baxışlarını bulağın dərinliklərinə zillədilər. İndi budur, onların iyrənc təbəssümü görünür.
Onlar şəhvətləri ilə müqəddəs suyu zəhərlədilər; çirkli yuxularına sevinc deyəndə, sözləri də zəhərlədilər.
Alovlar nəm ürəklərini odun üstünə qoyanda qəzəblənir. Yaramaz insan atəşə yaxınlaşanda ruh özü qaynayır və tüstülənir.
Onların əllərindəki meyvələr xırda və çürük olur.Onların baxışları kökü alt-üst edir və meyvə ağacını quru, ölü ağaca çevirir.
Həyatdan üz döndərənlərin çoxu yalnız yaramaz insanlardan üz döndərdi. Onlar nə mənbəni, nə alovu, nə də meyvəni bu cür insanlarla bölüşmək istəmədilər.
Səhraya gedən və vəhşi heyvanlarla birlikdə susuzluqdan əziyyət çəkənlərin çoxu su olan yerdə dəvə otaranların yanında oturmaq istəmirdilər.
Bütün taxıl sahələrinə viranəlik və dolu ilə gələnlərin çoxu yalnız ayağını yaramazın ağzına soxmaq və bununla da onun ağzını yummaq istəyirdi.
Həyat düşmənçilik və ölüm, əzab çəkənlərin xaçlarını tələb edir. Bunu bilmək hələ mənim üçün kifayət deyil və bu, boğazımda qalan tikənin hələ ən böyüyü də deyil.
Ancaq bir dəfə soruşdum və sualım az qala boğazımda qaldı: necə? Doğrudanmı, həyatda yaramaz, tör-töküntü insanların olması zəruridir?
Həyat çörəyində zəhərli bulaqlar, üfunətli odlar, çirkli yuxular, qurdlar lazımdırmı?
Həyatımı acgözlüklə yeyən nifrətim deyil, ikrah hissim idi! Ah, mən tez-tez, hətta yaramaz adamları hazırcavab görəndə belə ağlımdan yorulurdum.
Mən yaramazlarla mənfəətpərəstlik və alver sövd ələşməsini hökmranlıq adlandıran hakimləri görəndə onlardan üz çevirdim!
Mən qulaqlarımı tıxayıb əcnəbi dildə danışan xalqlar arasında yaşamışam ki, hakimiyyət uğrunda onların qazanc və alver dilləri mənim üçün yad olsun.
Və mən qəzəbli halda, burnumu tutaraq dünən və bu gün çox şeyə rast gəldim. Bu pis insanların gördükləri işlərdən pis qoxu gəldiyinin şahidi oldum!
Kar, kor və lal olmuş bir şikəst kimi uzun müddət yaşadım ki, hökmranlıq edən, əylənən pis insanlarla yaşamayım.
Ruhum pilləkənlərı çox çətinliklə, ehtiyatla qalxdı. Azacıq da olsa sevinc hissi onu bürümüşdü. Əsaya söykənən kor üçün həyat davam edirdi.
Mənə nə oldu belə? Necə oldu ki, ikrah hissindən xilas ola bildim? Kim mənim bu baxışlarımı cavanlaşdırdı? Mən pis,yaramaz insanın artıq oturmadığı mənbədəki yüksəkliyə necə qalxdım?
Məgər mənbəni tapan və mənə qanad və güc verən mənim ikrah hisslim deyildimi? Həqiqətən, sevinc hissini yenidən yaşamaq üçün çox yüksəklərə qalxmalı idim!
Mənim üçün çox tez axırsan, sevinc mənbəyi! Və qabı doldurmaq üçün onu tez-tez boşaldırsan!
Mən hələ sənə daha təvazökar yanaşmağı öyrənməliyəm: ürəyim hələ də sənə qarşı çox tez döyünür:
Yayda yanab ürəyim qısa, qızmar, kədərli və həddindən artıq xoşbəxtdir. O necə də sənin sərinliyinə can atır!
Baharımın yavaş kədəri, iyundakı qar lopalarımın pisliyi keçib getdi! Yayda, yayın günortasında sevindim!
Yayda soyuq bulaqlar və xoşbəxt sükutla ən yüksəklərdə oldum. Ey dostlar, gəlin ki, sükut daha mübarək olsun!
Çünki bu, bizim yüksəkliyimiz və vətənimizdi. Biz burada bütün natəmizlər və onları ehtiraslarının əlçatmaz bir yüksəkliyində yaşayırıq.
Dostlar, baxışlarınızı sevincimin bulağına yönəldin! Məgər o, bundan bulanacaqmı? O, sizə öz saflığı ilə gülümsəyəcək.
Biz gələcəyin ağacında yuvamızı qururuq. Qartallar dimdiklərində biz tənhalara yemək gətirməlidir!
Mən natəmizlərin yeyə biləcəyi qidanı demirəm! Çünki onlara elə gəlirdi ki, odu udurlar. Amma belə olanda onlar öz boğazlarını yandırardılar!
Həqiqətən, biz burada murdarlar üçün məskən salmırıq! O zaman bizim xöşbəxtliyimiz onların bədəni və ruhu üçün bir buz mağarası olardı.
Biz də əzəmətli küləklər kimi onların üzərində- qartallarla, günəşlə qonşu yaşamaq istəyirik. Çünki əzəmətli küləklər belə yaşayır.
Mən də külək kimi nə vaxtsa yenə onların arasında əsmək və ruhumla onların ruhunun nəfəsini kəsmək istəyirəm. Mənim gələcəyim belə istəyir.
Həqiqətən, əzəmətli Zərdüşt küləyi bütün düzənliklər üçündür. O öz düşmənlərinə və tüpürən hər kəsə belə məsləhət verir: “Küləyə qarşı tüpürməkdən çəkinin!”
Zərdüşt belə dedi.
Hörümçəklər haqqında
Bax, bu, hörümçəklərin çuxurudur! Onun özünə baxmaq istəyirsənmi? Budur, onun toru asılıb. Onun titrəməsi üçün ona toxun.
Budur, o, könüllü gəlir. Salam, hörümçək! Sənin belində üçbucağın və əlamətin izi qaralır və mən də sənin ruhunda olanları bilirəm.
Ruhunda intiqam almaq hissi var. Dişlədiyin yer yara tökür. Zəhərin intiqam almaq hissi ilə ruhunu fırlanmağa məcbur edir!
Ona görə sizə simvol olaraq deyirəm, ey bərabərlik təbliğçiləri, ruhları fırladanlar!
Hörümçəklər, siz mənim üçün gizli qisasçılarsınız!
Ancaq mən sizin yuvalarınızı üzə çıxaracağam.Ona görə də mən yüksəkliyimin gülüşü ilə sizin üzünüzə gülürəm.
Ona görə də sizin torunuzu qoparıram ki, qəzəbiniz sizi yalan mağarasından çıxarsın və intiqamınız “ədalət” sözündən çıxsın.
Qoy insan qisas almaqdan qurtulsun. Bu mənim üçün ən yüksək ümidə aparan körpü və uzun tufanlardan sonra səmadakı göy qurşağıdır.
Ancaq təbii ki, hörüçəklər başqa bir şey istəyirlər. “Bizim fikrimizcə, ədalət məhz onda olacaq ki, dünya bizim intiqamımızın ildırımları ilə dolu olacaq” deyə onlar bir-birlərinə belə deyirlər.
“Bizim kimi olmayan hər kəsi qisas almağa və rüsvayçılığa təhrik edirik”- hörümçəklərin andı belədir.
Və yenə də: “Bərabərlik əzmi- bundan sonra fəzilətin adı belə olmalıdır və biz səsimizi bütün güc sahiblərinə qarşı qaldırırıq!”
Bərabərlik təbliğçiləri! Zalımın gücsüz çılğınlığı sizə “bərabərlik” haqqında bağırır. Sizin zalımlıq istəyiniz fəzilət haqqında sözlərin arxasında bu cür gizlənir!
Həsrətli qaranlıq, gizli həsəd aparma, ola bilsin atalarınızın qaranlığı və həsəd aparmaları - qisas almanın çılğın alovu sizi yandırır.
Atanın susduğu şey oğlunda danışmağa başlayır və mən atanın çılpaq sirrini tez-tez oğlunda tapırdım.
Onlar ilhamlanmış insanlara bənzəyirlər. lakin onları ruhlandıran ürək deyil – qisas almaqdır. Əgər onlar zərif və soyuq olsalar, onları zərif və soyuq edən ağıl deyil, həsəd aparmaqdır.
Həsəd aparmaları onları hətta mütəfəkkirlərin yoluna aparır. Onların həsəd aparmalarının fərqləndirici xüsusiyyəti isə həmişə həddi aşmalarıdır. Belə ki, onların yorğunluğu nəhayət qarda yuxuya getməlidir.
Onların hər şikayətində bir intiqam hissi, təriflərində əzab vermək istəyi var. Hakim olmaq onlara xoşbəxtlik kimi görünür.
Amma sizə, dostlarım, məsləhət görürəm: cəzalandırmaq istəyi güclü olan heç kəsə etibar etməyin!
Onlar pis mənşəli bir xalqdır. Onların sifətindən cəlladlıq yağır.
Öz ədalətindən çox danışanların hamısına etibar etməyin! Belə ki, onların ruhlarında belə ədalət yoxdur.
Əgər onlar özlərini “xeyirxah və saleh” adlandırırlarsa, unutmayın ki, onlar bunu hakim olmaq üçün edir!
Dostlar, istəmirəm ki, məni onlara tay tutasınız.
Mənim həyat haqqında təlimlərimi təbliğ edənlər də var. Onlar eyni zamanda bərabərlik və hörümçək təbliğçiləridir.
Yuvalarında oturaraq həyatdan üz döndərən bu zəhərli hörümçəklər həyatın lehinə danışırlar. Çünki bununla əzab vermək istəyirlər.
Bununla onlar indi güc sahibi olan hər kəsə əzab vermək istəyirlər.Çünki onların arasında hələ də ölüm təbliği hökm sürür.
Əgər başqa cür olsaydı, hörümçəklər başqa cür öyrədərdilər. Çünki onlar bir vaxtlar dünyanın ən pis böhtançıları və kafirləri idilər.
Mən bu bərabərlik təbliğçiləri ilə bir yerdə olmaq, nə də onlara bərabər olmaq istəmirəm. Çünki ədalət mənə deyir: “insanlar bərabər deyil”.
Və onlar bərabər olmamalıdır! Əgər mən fərqli danışsaydım, o zaman fövqəlinsana olan sevgimin nə mənası?
Qoy minlərlə körpü və cığır gələcəyə doğru can atsın və onların arasında getdikcə daha çox müharibə və bərabərsizlik olsun. Mənim böyük sevgim bunu mənə deməyə vadar edir!
Onlar düşmənçilikləri zamanı obrazların və ruhların ixtiraçılarına çevrilməli və bu obrazlar və kabuslarla son mübarizədə vuruşmalıdırlar!
Xeyir və şər, varlı və kasıb, yüksək və alçaq və bütün dəyərlərin adları: hər şey silah və qışqırıq simvolu olmalı və həyatın həmişə yenidən özünə qalib gəlməsini göstərməlidir!
Həyatın özü sütunların və pillələrin köməyi ilə ayağa qalxmaq, uzaq üfüqləri araşdırmaq və xoşbəxt gözəlliklərə baxmaq istəyir və bunun üçün ona hündürlük lazımdır!
Hündürlüyə ehtiyacı olduğu üçün ona pillələr və pillələrin ziddiyyətləri və onlarla yüksələnlər lazımdır! Həyat yüksəlmək və yüksələrkən özünə qalib gəlmək istəyir.
Və baxın, dostlarım! Burada, hörümçək mağarasının olduğu yerdə qədim məbədin xarabalıqları var. Onlara açıq gözlərlə baxın!
Həqiqətən, bir vaxtlar fikirlərini buraya əlavə edən insan, insanların ən ağıllıları ilə birlikdə bütün həyatın sirrini bilirdi!
Hətta gözəllikdə də mübarizənin, bərabərsizliyin, müharibənin, hakimiyyətin olduğunu o, bizə burada ən aydın simvolun köməyi ilə öyrədir.
Burada, mübarizədə, qövslər necə də ilahi şəkildə qırılır, işıq və kölgə kimi bir-birinə qarşı ilahi sürətlə tələsir.
Mənim dostlarım, biz də inamla və gözəl şəkildə düşmən olacağıq! İlahi şəkildə bir-birimizə qarşı can atırıq!
“Cəza və ədalət olmalıdır, - o düşünür, - axı, əbəs yerə deyil ki, o, burada düşmənçiliyin şərəfinə mahnılar oxuyur!”
Vay! Məni hörümçək dişlədi, mənim köhnə düşmənim! O,ilahi bir inamla və gözəl bir şəkildə barmağımı dişlədi!
Bəli, o, öz intiqamını aldı! Və yenidən vay! İndi o, ruhumu qisas almağa məcbur edəcək!
Dostlar, məni bu dirəyə möhkəm bağlayın ki, fırlanmayım! Çünki qisas burulğanındansa, sütun olmağı üstün tuturam!
Həqiqətən, Zərdüşt qasırğa deyil. Əgər o, rəqqasdırsa, amma heç bir halda hörümçək rəqqası deyil!
Zərdüşt belə dedi.
(Ardı var)
Tərcümə etdi: Şakir QURBANOV
Kahinlər haqqında
Bir gün Zərdüşt şagirdlərinə bir işarə verdi və onlara bu sözləri söylədi:
“Budur, kahinlər mənim düşmənlərim olsalar da, siz onların yanından səssizcə, qılınclarınızı endirərək keçirsiniz!
Onların arasında qəhrəmanlar da var, amma onların çoxu çox əziyyət çəkib və buna görə də başqalarına əziyyət vermək istəyirlər.
Onlar zalım düşməndirlər və onların təvazökarlığından daha qisasçı heç nə yoxdur. Onlara hücum edən asanlıqla murdarlanır.
Amma mənim qanım onların qanına bağlıdır və mən istəyirəm ki, qanım onların qanında şərəflənsin”.
Onlar Zərdüştün yanından keçəndə Zərdüştü kədər bürüdü, amma o tez bir zamanda özünü ələ alaraq kədəri özündən uzaqlaşdırıb dedi:
Bu kahinlərə yazığım gəlir. Onlar mənim üçün iyrəncdirlər. Amma onlar rast gəldiyim pis insanlardan daha az pisdirlər.
Mən əzab çəkirəm və onlarla birlikdə əziyyət çəkmişəm. Onlar mənim üçün damğalıdırlar. Xilaskar adlandırdıqları adam onları zəncirlədi.
Saxta dəyərlərin və çılğın sözlərin buxovlarında qalanlar! Ah, kaş kimsə onları bu xilaskarın əlindən qurtara bilsəydi!
Dəniz onları hər tərəfə atanda onlar adaya heç vaxt yaxınlaşa bilməyəcəklərini düşünürdülər, amma o, yatmış bir əjdaha idi!
Yalan dəyərlər və ağılsız sözlər fani insanlar üçün ən pis əjdaha idi. O, taleyi uzun müddət yatmış vəziyyətdədir və onları gözləyir.
Nəhayət o, oyanır, güdür, üzərində ev tikən hər şeyi yeyir və udur.
Oh, bu kahinlərin özləri üçün tikdikləri bu evlərə baxın! Onlar bu mağaralarını kilsə adlandırırlar.
Oh, bu saxta işıq, bu boğucut hava! Burada ruh yüksəkliyə ucalmağa cəsarət etmir!
Çünki onların inamı belə buyurur: “Ey günahkarlar, pilləkənləri diz çökərək qalxın!”
Həqiqətən də, mən həyasızı onların utancının və hörmətinin əyri gözlərindən daha çox görməyə üstünlük verirəm!
Bu tövbə mağaralarını və pilləkənlərini özü üçün kim yaratdı? Məgər onlar açıq-aydın səmadan gizlənmək və utanmaq istəyənlər deyildilərmi?
Ürəyimi yalnız aydın səma dağılmış damların yaxınlığındakı otlara və al-qırmızı xaşxaşlara baxandan sonra Allahın məskəninə çevirəcəyəm.
Onlar özlərinə zidd və iztiraba səbəb olanı Allah adlandırırdılar. Həqiqətən də, onların ibadətində çoxlu qəhrəmanlıq var idi!
Və onlar öz Allahını bir insanı çarmıxa çəkməkdən başqa yolla sevməyi bilmirdilər!
Onlar cəsədlər kimi yaşamağı düşünür və meyitlərinə qara paltar geyindirdilər. Mən onların çıxışlarında tabutdan gələn üfunət iyini hiss edirəm.
Onların yaxınlığında kim yaşayırsa, o, şirin bir xəyal aləmində öz mahnısını oxuyan qurbağa olan qara gölməçələrin yaxınlığında yaşayır.
Onlar mənə ən yaxşı mahnılar oxumalıdırlar ki, mən onların xilaskarına inanmağını öyrənə bilim. Onun şagirdləri azad görünməli idilər!
Onları çılpaq görmək istərdim.Çünki tövbəni yalnız gözəllik təbliğ etməlidir. Amma kəfənlənmiş bu kədər kimi inandıracaq!
Həqiqətən də, onların xilaskarları azadlıqdan və azadlığın yeddinci səmasından gəlməyiblər! Onların özləri heç vaxt idrak xalçalarını gəzməyiblər!
Bu xilaskarların ruhu dəliklərdən ibarət idi.Və onlar Allah adlandırdıqları ağılsızlığı, tıxacıı bu deşiklərdə yerləşdirdilər.
Onların ruhları mərhəmətlərində boğuldu və bu mərhəmətdən qürrələndilər, amma nəticədə böyük ağılsızlıqları üzə çıxdı.
Onlar qəzəblə və qışqıra-qışqıra sürülərini öz yolları ilə qovur və düşünürdülər ki, gələcəyə yalnız bir yol aparır! Bu, çobanların özləri də qoyun idilər!
Çobanların düşüncələri dar, ruhları isə geniş idi. Amma, qardaşlarım, indiyədək ən geniş ruhlar necə də kiçilmiş görünüblər!
Onlar getdikləri yolu qana boyadılar və onların ağılsızlıqları həqiqətin qanla sübut olunduğunu öyrətdi.
Lakin qan, həqiqətin ən pis şahididir. Qan ən saf təlimi dəlilik dərəcəsinə gətirir və ürəklərin nifrəti həddinə qədər zəhərləyir.
Və kimsə öz təliminə görə özünü oda-alova atırsa, bu nəyi sübut edir? Amma insanın təlimi öz yanmasından irəli gəlirsə, bu tam başqa məsələdir!
Dolğun bir ürək və soyuq bir baş – onların qarşılaşdığı yerdə “xilaskar” adlandırılan bir qasırğa yaranır.
Həqiqətdə isə xalqın xilaskar adlandırdığı insanlardan daha böyük və daha yüksək insanlar var idi. Bu qasırğalar hər şeyi özünün ardınca aparırdı!
Siz isə, qardaşlarım, azadlığa gedən yolu tapmaq istəyirsinizsə, bütün xilaskarlardan xilas olmalısınız!
Fövqəlinsan heç vaxt olmayıb! Mən həm ən böyük, həm də ən kiçik insanı çılpaq gördüm.
Onlar həddindən artıq bir-birlərinə bənzəyir. Və mən onların ən böyüyünün belə həddindən artıq fövqəlinsan olduğunu aşkar etdim.
Zərdüşt belə dedi.
Fəzilətlilər haqqında
Göy gurultusu və göy atəşi ilə yuxulu və yuxulu hisslərə danışmaq lazımdır.
Ancaq gözəlliyin səsi sakit danışır. O yalnız ən həssas ruhlara siraət edir.
Sipərimin qalxanı bu gün sakitcə titrədi və güldü. Bu müqəddəs gülüş və gözəllik titrəməsidir.
Bu gün mənim gözəlliyim sizə güldü, ey fəzilətlilər. Mən onun səsini eşitdim: “Daha çox istəyirlər ki, onların əvəzi ödənilsin!”.
Siz hələ onun əvəzinin ödənilməsini istəyirsiniz, ey fəzilətlilər! Fəzilət üçün ödəniş, yer üçün cənnət, bu gününüz üçün əbədiyyət almaq istəyirsiniz?
İndi siz mənə qəzəblənirsiniz. Çünki mən öyrədirəm ki, mükafat verən yoxdur? Doğrudan da, mən hətta fəzilətin öz-özünə mükafatı olduğunu öyrətmirəm.
Ah, mənim dərdim budur: mükafat və cəza məkrli şəkildə hər şeyin əsasına - hətta ruhunuzun təməlinə də qoyulub, ey fəzilətlilər!
Amma mənim sözüm qaban dişi kimi sizin ruhunuzun bünövrəsini şumlayır. Mən sizin üçün xış adlandırılmaq istəyirəm.
Vəqfinizin bütün gizli şeyləri üzə çıxmalıdır. Siz günəşin altında üzülmüş,əldən düşmüş halda uzananda, yalanlarınız həqiqətinizdən ayrılacaq.
Çünki sizin həqiqətiniz budur: qisas, cəza, mükafat və intiqam kimi sözlərin çirkliliyindən daha təmizsiniz.
Ana öz övladını sevdiyi kimi, siz də öz fəzilətinizi sevirsiniz. Amma nə vaxt eşidilib ki, ana sevgisi üçün ödəniş istəsin?
Fəzilətiniz ən qiymətli Mənliyinizdir. Sizdə bir üzük hərisliyi var. O, özünü bir daha dəf etmək üçün dönə-dönə fırlanır.
Fəzilətinizin hər bir hərəkəti sönmüş bir ulduza bənzəyir. O, həmişə işıq saçaraq hərəkətdə, yoldadir. Görəsən o, daha nə vaxt yolda olmayacaq?
Beləcə, əməl artıq başa çatmış olsa belə, fəzilətinizin işığı hələ də yoldadır. Qoy o hətta sönsün və unudulsun. Amma onun nurunun şüası hələ işıq saçır və o, daima hərəkətdədir.
Qoy fəzilətiniz kənar, dəri, örtük kimi şeylər yox, sizin “Özünüz” olsun. Bu, ruhunuzun təməlindən gələn həqiqətdir, ey fəzilətlilər!
Amma elələri də var ki, onlar üçün fəzilət qamçı zərbəsi altında qıvrılır və siz onların fəryadını çox eşitmisinz!
Elələri də var ki, öz qüsurlarının tənbəl halını fəzilət adlandırır və nifrət və həsəd aparma ayaqlarını uzadır, “ədalət”ləri də yuxudan oyanıb yuxulu gözlərini ovuşdurur.
Aşağı düşənlər də var: onları cinləri aşağı salır. Ancaq nə qədər aşağı düşsələr də, gözləri və Allaha olan şəhvətləri daha parlaq yanır.
Ah, belə bir fəryad qulaqlarınıza çatdı, siz ey fəzilətlilər: “Mən olmayan şey mənim üçün Allah və fəzilətdir!”
Elələri də var ki, dərəyə daş daşıyan arabalar kimi çətinliklə, cırıltı səslə hərəkət edir, ləyaqətdən, fəzilətdən çox danışır və öz yüyənlərini fəzilət adlandırırlar!
Elələri də var ki, hər gün qurulan saata bənzəyir. Onlar öz tik-takını edir və onun fəzilət adlandırılmasını istəyirlər.
Həqiqətən, bu saat məni əyləndirir. Harada belə bir saat tapsam, onu lağa qoyuram. O, hələ mənim üçün çox cingildəməlidir!
Digərləri cüzi bir ədalətlə fəxr edir və onun adı ilə cinayət törədir. Ona görə də dünya onların ədalətsizliklərində boğulur.
Ah, onların dilində “fəzilət” sözü necə də pis səslənir! Və onlar “Biz birlikdə haqlıyıq” deyəndə “Biz qisas almaqda haqlıyıq!” kimi səslənir.
Onlar öz fəzilətləri ilə düşmənlərinin gözünü tökmək istəyir. Onlar yalnız başqalarını alçaltmaq üçün özlərini ucaldır.
Amma yenə də elələri var ki, bataqlıqda oturub “Fəzilət bataqlıqda sakit oturmaq deməkdir” deyir.
Biz heç kimi dişləmirik və dişləmək istəyənlərdən qaçır və hər şeydə mütiliyimizə sadiq qalırıq”.
Amma yenə də elələri var ki, jestləri sevir və düşünürlər ki, fəzilət jestlərin bir növüdür.
Onların dizləri həmişə bükülür, əlləri isə fəziləti tərifləyir, lakin ürəkləri bundan heç nə bilmir.
Amma “Fəzilət zəruridir” kəlməsini fəzilət hesab edənlər də var, lakin ürəklərində yalnız polisin zərurətinə inanırlar.
İnsanlarda yüksəkliyi görə bilməyən bir çoxları isə onları çox yaxından görəndə fəzilət adlandırırlar. Beləliklə, onlar pis gözlərini fəzilət adlandırırlar.
Bəziləri öyrənmək və doğru yolu tutmaq istəyir və bunu fəzilət adlandırırlar. Başqaları isə hər şeydən imtina etmək istəyir və bunu da fəzilət adlandırırlar.
Beləliklə, demək olar ki, hər kəs fəzilətdə iştirak etdiyinə inanır. Və hər kəs ən azı “xeyir” və “şərin” bilicisi olmaq istəyir.
Amma Zərdüşt ona görə gəlmədi ki, bütün bu yalançılara və axmaqlara “Fəzilət haqqında nə bilirsiniz axı!” desin.
Ancaq dostlarım, axmaqlardan və yalançılardan öyrəndiyiniz köhnə sözlərdən yorulmağınız üçün;
“Mükafat”, “intiqam”, “cəza”, “ədalətdə qisas” sözlərindən yorulmaq;
“Filan hərəkət yaxşıdır, çünki təmənnasızdır” deməkdən yorulmadığınız üçün.
Ah, dostlarım! Ana övladda əks olunduğu kimi, qoy sizin Mənliyiniz də əməldə əks olunsun. Bu, sizin fəzilət haqqında sözünüz olmalıdır!
Həqiqətən, mən sizdən yüzlərlə söz və fəzilətinizin ən əziz oyuncaqlarını aldım. İndi isə siz mənə uşaqlar hirsləndiyi kimi hirslənirsiniz.
Onlar dəniz kənarında oynayırdılar və birdən bir dalğa gəldi və onların oyuncaqlarını yuyub apardı.İndi onlar ağlayırlar.
Ancaq eyni dalğa onlara yeni oyuncaqlar gətirməli və qarşılarına yeni, rəngbərəng balıqqulaqları səpməlidir!
Beləliklə, onlar təsəlli tapacaqlar. Və onlar kimi, siz də, mənim dostlarım, təsəllinizi-yeni,rəngbərəng balıqqulaqlarınızı almaqla tapacaqsınız!
Zərdüşt belə dedi.
(Ardı var)
Tərcümə etdi: Şakir QURBANOV