...Neçə ildir ki, 8 Mart tarixi ömrümüzdə əlamətdar günlərin sırasındadır- Bayram Günüdür.
Bir az ötəri nəzər saldıqda, harda və necə yaranmasına baxdıqda, bu barədə həqiqətləri öyrənir, və biliyimizi xeyli maraqlı, həm tarixi, həm də sosial-siyasi məlumatlarla zənginləşdirə bilirik. 8 Martın əlamətdar gün kimi olmasında müxtəlif illərin –məsələn, 1857, 1908, 1910, 1914-cü illərin mühüm əhəmiyyəti olub. İnqilabçı-nümayişçi, zəhmətkeş, işçi qadınlardan doğulan bu günün hardan-hara gəlib çıxaçağına bu gün yaşasaydılar bəlkə özləri də inanmazdılar. ABŞ-dan Çar Rusiyasına, Qərb dünyasına qədər geniş bir ərazini əhatə edən bu mart gününə bir neçə qadınların adları həkk olunub. Onların arasında Klara Setkin adlı qadının adı xüsusi yer tutur.
Nəhayət, 1975-ci ildə BMT-də ilk dəfə olaraq, Qadınlar Günü kimi qeyd olunur. Həmin gün 1977-ci ildən Qadın azadlıqları-hüquqları və Sülh gününü əsas tutaraq beynəlxalq statusa sahib olur. Beləliklə, o vaxtdan bütün dünyada 8 Mart Beynəlxalq Qadınlar Günü kimi qeyd olunur. Keçmiş SSRİ dövründə isə, bu gün kütləvi şəkildə qeyd olunmağa başladı, rəsmi olaraq bayram günü kimi qəbul olunmuşdu.
XXX
“Azərbaycan Qadını” ifadəsinə tez-tez rast gəlirik. Hələ neçə əsr bundan əvvəl idarəçiliyi, zəhmətkeşliyi, yaradıcılığı və nüfuzu ilə tanınan bu qadınların yeri bir başqadır. Adına küçə salınan, qəzet-jurnal, kitablar, məqalələr, sənət əsərləri, şeirlər yazılan, heykəllər ucaldılan bu ad hamısından daha doğmadır. Adını eşidəndə, hardasa oxuyanda, rastlaşanda gözlərimizin önündə hər çətin sınaqdan əziyyətlə çıxmağı bacaran, ağrılara dözə bilən, zəhmətkeşliyi, fədakarlığıyla seçilən həm ana-bacı həm də övlad olmağı bacaran ləyaqətli bir simvol canlanır.
Son illər həm ölkəmizdə həm də bütün dünyada təqvimin elə bir günü yoxdur ki, hansısa ad altında qeyd olunmasın, saysız-hesabsız bayram, matəm və digər əlamətdar günlər gah sevindirir, gah ağladır, gah da təəccübləndirir . 8 Martı isə hər il bayram günü kimi qeyd edirik. Buna bənzər Analar günü, Qızlar günü də var, amma nədənsə, 8 Mart günü onlardan daha çox sevilir.
XXX
Ana Fəryadı, Ana Harayı adlı Xocalı abidəsini görəndə dünyada bənzəri olmayan daha bir Azərbaycan qadınını görürük – bir gecədə qətlə yetirilən, itkin düşən, bir zamanlar əsirlikdə, işgəncələrdə yarı sağ, yarı ölü kimi yaşamağa məhkum olmuş körpə qızların, anaların şəkli, surəti həmin daş heykəllərə hopub. Qarşılaşanda sanki “mən də varam, mən burdayam” -deyir, daşdan yonulsa da, öz içində, daxilində ağlaya bilir, sızlaya bilir. Danışa bilməsə də, məni və mənim kimi neçə-neçə insanları danışdıra bilir. Heç yerə tərpənməyən, durduğu yerdə qalan bu və bu kimi daş abidələr, heykəllər, büstlər bizə yadda saxlamağı, yadda qalmağı və yada salmağı öyrətdi. Siz gözlərində nəm olan, 8 martda əllərində gül-çiçəklə bu kmi heykəlləri, daş abidələri ziyarət edənlərin yadındasınız. Həmin abidəni görən, eşidib- tanıyan, yaşınd
Bu gün müharibələrdə ata-anasını, qardaş-bacısını, doğmalarını itirib, ancaq ümid
Sağlamlığını itirən, ailə-uşaq saxlayıb böyüdən, ayaq üstə durmağı bacaran, həm işləyən, həm qurub-yaradan istedadlı, ləyaq
Azərbaycan Qadını, yaxşı ki varsan!
8 Mart bayramıdır- Bayramımız mübarək!
Aliyə Əsədova
