Hazırda ABŞ-ın paytaxtı Vaşinqtonda yaşayıb elmi fəaliyyətlə məşğul olan tanınmış alim Tariyel Azərtürk yazır: "...Eradan əvvəlin 3-cü əsrinə aid edilən aşağıdakı güzgü Nyu Yorkun Metropolitan muzeyində saxlanılır.
Dairəvi bürünc səth paslanmaya və eroziyaya məruz qaldığından həm şəkillər, həm yazılar çətinliklə görünür. Ona görə ikinci (sağdakı) güzgüdə cizgiləri qara, sözləri ağ rənglə azacıq qabartmışam. Səthə dairə boyu aşağıdakı sözlər cızılıb:
Türkcə cızılmış mətni bu cür incələmək olur:
HECLE İNDCE DÜE [O]LDU İNDCE TE ESHQ LAKE
Və bu cür deşifrə edilir:
HECLE (HECA İLƏ) İNCE DÜE[N] OLDUN, İNCE DE EŞQ[E] LAİK...
Ortadakı saqqallı oğlan dostları ilə gəzintidə rast gəldikləri, yaxud görüşə dəvət etdikləri oğlanın solundakı şlyapalı qıza eşq şeiri deyir. Şeir, heca vəznindədir. Əruz deyil. Görünür, şeirdə zarafat və ya ciddi və eşidiləsi lazım olmayan kəlmələr var. Ona görə qız ona deyir:
[İNDİKİ] HECA İLƏ INCƏ [ŞEİR] DEYƏ[N] OLDU[N],
İNCƏ DE, EŞQƏ LAİQ...
***
Türkcə mətni anlamadıqlarından, onu bu cür yozurlar:
"All the figures are identified by inscriptions engraved on the rim. They read, from left to right, Esplace (Latin: Asclepius), Prumathe (Latin: Prometheus), Menrva (Latin: Minerva), and Hercle (Latin: Hercules). This is one of only three preserved depictions of the story of Prometheus Unbound in Etruscan art. In addition, it is the only certain depiction of Asclepius, the god of healing, in Etruscan art."
TƏRCÜMƏSİ:
Bütün fiqurlar güzgünün kənarında həkk olunmuş yazılarla müəyyən edilir. Onlar soldan sağa, Esplace (lat. Asclepius), Prumathe (lat. Prometheus), Menrva (lat. Minerva) və Hercle (lat. Hercules) kimi oxunurlar. Bu, Etrusk sənətində "Azad olunmuş Prometey" hekayəsinin qorunub saxlanılmış yalnız üç təsvirindən biridir. Bundan əlavə, bu, Etrusk sənətində şəfa tanrısı Asklepinin yeganə dəqiq təsviridir.
***
YALANDIR!
Şəkildə heç bir tanrı yoxdur. 3 lotu gənc göyçək qızın başını qatır, anunla tanış olub günlərin kefdə keçirmək istəyirlər. Ortadakı cüssəli oğlan ana "eşqə yaraşmayan" hecalı şeir qoşur və dostlarını güldürür...".
