Türkiyə Rusiya ilə Ukrayna arasında davam edən müharibənin dondurulmasını nəzərdə tutan sülh müqaviləsi layihəsini tərəflərə təqdim edib.
Tezadlar.az xatırladır ki, bu barədə “New Europe” nəşri yazıb. Nəşr qeyd edir ki, bu layihə Türkiyə, Rusiya və Ukrayna rəsmilərinin 2022-ci ildə baş tutan İstanbul görüşünün nəticələri əsasında hazırlanıb. Qeyd olunub ki, bir çox Avropa siyasətçiləri də bu layihəni dəstəkləyə bilər. Layihədə ilkin olaraq, ABŞ və Rusiyanın heç bir halda nüvə silahından istifadə etməmək barədə öhdəlik götürmələri öz əksini tapıb. Eyni zamanda, bu ölkələrin Strateji Silahların Məhdudlaşdırılması Müqaviləsini (START-3) gələcəkdə birtərəfli qaydada ondan çıxmaq imkanı olmadan yeniləmələri təklif olunur. Bundan başqa, layihədə digər bir ölkənin daxili işlərinə onun hökumətində sabitliyi poza biləcək hər hansı formada müdaxilə qadağan edilir. Həmçinin mövcud cəbhə xətti boyunca hərbi əməliyyatların dayandırılması nəzərdə tutulur.
Təkliflər zərfində 2040-cı ildə Ukraynada ölkənin xarici siyasət kursuna dair referendumun keçirilməsi, eləcə də beynəlxalq nəzarətin təmin olunması şərti ilə işğal edilmiş bütün ərazilərdə referendumun təşkilinə dair tərəflərin öhdəlik götürməsi təklif olunur. Nəşrin yazdığına görə, Ankara layihədə həmçinin əsirlərin “hamının hamıya” formulu əsasında mübadiləsini təklif edir. Layihədə Ukraynanın 2040-cı ilə qədər bloklara qoşulmama statusunun dəyişməzliyi, eyni zamanda, Rusiyanın Ukraynaya Avropa İttifaqına (Aİ) daxil olmasına etiraz etməməsi barədə müddəa öz əksini tapıb.
XXX
Rusiya ilə Ukrayna arasında müharibə 2022-ci il fevralın 24-də başlayıb və hələ də davam edir. Media - Türkiyə Ukrayna və Rusiyaya sülh sazişi layihəsi təqdim edib Türkiyə Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenskiyə və Rusiya prezidenti Vladimir Putinə sülh sazişi layihəsini təklif edir . Bu barədə Rusiyanın müstəqil “Novaya qazeta Europa” nəşri öz mənbəsinə istinadən məlumat yayıb. Onların məlumatına görə, sözügedən layihə Rusiya ilə Ukrayna arasında mövcud müharibəyə son qoymaq məqsədi daşıyır və Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan tərəfindən dəstəklənir. Nəşrin mənbəsinin sözlərinə görə, hazırda həm Rusiya, həm də Ukrayna tərəflər arasında 2022-ci ildə müharibə başlayandan bəri davam edən ilkin danışıqlara əsaslanan təklif olunan sazişin mətnini müzakirə edir. Mənbənin sözlərinə görə, plan yəqin ki, bir neçə avropalı siyasətçinin dəstəyini qazanacaq və “Qlobal Cənub” ölkələrinə də təqdim olunacaq. İlkin məlumata görə, sülh sazişi layihəsinə aşağıdakı məqamlar daxildir: ABŞ və Rusiyanın nüvə silahından istifadə etməməsi və Strateji Silahların Azaldılması Sazişinin (III başlanğıc) davam etdirilməsi ilə bağlı öhdəliklər, bu şərtlə ki, heç bir tərəf sazişdən birtərəfli qaydada çıxa bilməyəcək; başqa ölkənin daxili işlərinə onun hökümətini sabitliyi pozacaq şəkildə qarışmamaq; müharibə cəbhə xətti boyunca donma; 2040-cı ildə referendumların keçirilməsi öhdəliyi: ölkənin xarici siyasəti ilə bağlı ümummilli Ukrayna referendumunun keçirilməsi, Rusiyanın ilhaq etdiyi bütün Ukrayna ərazilərində beynəlxalq müşahidə altında referendumların keçirilməsi; Ukraynanın 2040-cı ilə qədər bloklara qoşulmamasına zəmanət; bütün müharibələrin güllələrini mübadilə etmək; Rusiyanın Ukraynanın Avropa Birliyinə daxil olmasına qarşı çıxmaması. Nəşr qeyd edir ki, bu, artıq doqquzuncu belə layihədir və bu son təklifin qəbul ediləcəyi ehtimalı da azdır. Rusiya rəhbərliyi orduya, Ukrayna isə ABŞ və Avropanın vədlərinə arxayındır... Müharibə isə itkilər gətirməklə davam edir...
A.Məmmədli
