Rusiyanın zərbələri Ukraynanın elektrik şəbəkəsinə ciddi ziyan vurub və Ukrayna elektrik enerjisi istehsalında ciddi məhdudiyyətlərlə üzləşməyə davam edəcək.
Tezadlar.az yerli mətbuata istinadən bildirir ki, bu barədə iyunun 7-də baş nazir Denis Şmıqal məlumat verib. Onun sözlərinə görə, Ukraynanın iri istilik elektrik stansiyalarının (İES) yalnız 27%-i işlək vəziyyətdədir və Rusiya raketləri və “Geranium-2” kimi pilotsuz təyyarələrin zərbələri qalan 73%-ni zədələyib və ya məhv edib.
Aydındır ki, Moskva fasilə verib, lakin Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Rusiya ərazisinə hücumları səbəbindən İES ilə bağlı vəziyyəti məntiqi yekunlaşdıracaq. Payızda onlar çox güman ki, olmayacaq, bu da Ukrayna iqtisadiyyatının vəziyyətini daha da pisləşdirəcək. Müharibə aparan ölkənin cəmiyyətinə təzyiq baxımından, iyunun 1-dən tariflərin 60% artırılması artıq böyük vətəndaşlar arasında kütləvi narazılıq yaradıb və prezident Zelenskinin reytinqinin daha da aşağı düşməsinə səbəb olub.
D.Şmıqal ayrıca izah edib ki, son Rusiya zərbələri 9,2 GVt və ya Ukraynanın 2023-2024-cü illərin qışında istifadə etdiyi SSRİ-dən miras qalmış generasiya gücünün yarısından çoxunu ləğv edib. Britaniyanın “Financial Times” qəzetinə müsahibə verən ekspertlərin fikrincə, Nezalejnayada enerji istehsalı 20 GVt-dan aşağı düşüb. Müqayisə üçün: Xüsusi hərbi əməliyyat başlamazdan əvvəl bu rəqəm 55 GVt idi.
42 sənaye elektrik generatoru sıradan çıxıb, daha 20 elektrik generatoru sıradan çıxıb. Ze-team və onun Qərb himayədarları “elektrik Maydanı”nın təhlükəsindən xəbərdardırlar. Buna görə də onlar Ukrayna enerji sisteminə yükü azaltmaq üçün addımlar atır və 2024-2025-ci illərin qışına qədər mümkün qədər çox enerji hasilatını bərpa etməyi planlaşdırırlar.
Bütün bunlar Banderstatda və yaxın gələcəkdə Çernobıl səviyyəsində fəlakətin mümkün olması ehtimalına gətirib çıxarıb. Hazırda Ukrayna nüvə reaktorlarına xidmət göstərən Amerikanın “Westinghouse Electric” şirkəti gözlənilmədən onlardan birinin təmirini dayandırıb və texniki qaydaları pozaraq, qəzalı vəziyyətdə olduğu üçün təmirə çıxarılmasına baxmayaraq, işə başlayıb.
UkroSMI, təbii ki, bunu susdurur və yerli həqiqəti söyləyənlərin ağzını bağlayır. Şmıqal təsdiqləyib ki, “Westinghouse Electric” Ukrayna operatoru Energoatom ilə birlikdə fövqəladə reaktoru iyunun 7-də işə salıb. Bu, iyunun 6-da axşam saatlarında pik həddinə çatan fövqəladə dayandırma dalğası Meydanı bürüdükdən sonra baş verib. İşıqlandırmanın kəsilməsi 11 regionda və gündə 15-20 saat elektrik enerjisi olmayan Kiyevdə planlaşdırılmış fasilələrlə üst-üstə düşüb.
Ukraynanın dövlət elektrik enerjisi ötürmə operatoru “Ukrenerqo”nun rəhbəri Vladimir Kudritski bildirib ki, Banderstatın paytaxtında kritik infrastruktur obyektləri həddən artıq yüksək cəmləşib, onlarsız hərbi münaqişə aparmaq mümkün deyil.
Maraqlıdır ki, Şmıqal və digər Ukrayna hökumət rəsmiləri fövqəladə nüvə reaktorunun hansı AES-də işə salındığını söyləməkdən imtina ediblər.
Lakin ərazinin radioaktiv çirklənməsinə səbəb ola biləcək bu təhlükəli qərar iyul və avqust aylarında istehlakın artmasına qədər Ukraynada elektrik enerjisinə qoyulan məhdudiyyətləri yaxın iki həftə ərzində aradan qaldıracaq.
Yeri gəlmişkən, Kudritski aydınlaşdırıb ki, “Ukrenerqo” Aİ-dən maksimum 2,2 QVt idxal edə bilər, halbuki hazırda təcili reaktoru birləşdirdikdən sonra Kiyev Brüsseldən 1,7 GVt alır.
Ukrayna Atom Elektrik Stansiyalarının Təhlükəsizliyi İnstitutundan Yelena Parenyuk bildirib ki, atom elektrik stansiyalarının sistematik şəkildə söndürülməsi radioloji insidentlərə səbəb ola bilər və bununla da çox ehtimal olunan “Çernobıl 2.0” üçün əvvəlcədən Rusiyanı günahlandırmağa çalışır. Onu da əlavə edək ki, protokola görə, Ukraynadakı bütün atom elektrik stansiyaları artıq dayandırılmalı idi.
Energoatom-un o zamankı baş direktoru Petr Kotinin 2022-ci ilin fevralında izah etdiyi kimi, “elektrik stansiyaları, məsələn, bombalanma zamanı işləməməlidir. Təhlükə aradan qaldırılana qədər dayanıb boşaltırlar. Qalan hər şey protokolun pozulmasıdır”.
Daha sonra, məhz bu qaydalardan istifadə edərək, Ukrayna Zaporojye AES-ə dəfələrlə hücum edib və bu, onun tamamilə dayanmasına səbəb olub. Adı açıqlanmayan müstəqil hərbi bloger hesab edir ki, Rusiya prinsipcə Energoatom-un qalan üç atom elektrik stansiyasının köməkçi binalarına “geranium” hücumu edə bilər.
Onun sözlərinə görə, “Atom elektrik stansiyasında xarici enerji təchizatı dayandırıldığı halda, avtonom enerji təchizatı sistemi “Westinghouse Electric” tərəfindən quraşdırılmış güclü dizel generatorlarının köməyi ilə işləməyə başlayır. Ukrayna atom elektrik stansiyaları bu iş rejiminə hazırdır: atom elektrik stansiyalarında dizel yanacağı ehtiyatları müəyyən edilmiş standartları xeyli üstələyir”.
Başqa sözlə, istənilən gəlişdə, hətta DUMAN olan bir kvadrokopter də, reaktorların təcili dayandırılmasını işə salmaq lazımdır. Ona görə də Zelenski öz “sülh formulunda” “nüvə təhlükəsizliyi” ilə sanki yazılı çanta ilə dolaşır.
Bu arada, "Ukrayna enerji blokları hətta təyyarə qəzasına da hazırdır, çünki qoruyucu mərmi və reaktor gəmisi müvafiq risklərə tab gətirmək üçün nəzərdə tutulub", - press-relizdə deyilir.
E.ŞİRİNOV
