Bütün maarifləndirmə tədbirlərinə baxmayaraq qızların qanuni nigah yaşı çatmamış ərə verilməsi halları hələ də davam edir...
Ölkənin bəzi bölgələrində, xüsusən də Astara, Şamaxı, Ağsu, Sabirabad, Lənkəran, Kürdəmir və başqa bəzi rayonlarda yetkinlik yaşına çatmayan qızların nikahı haqqında əvvəllər bağlanmış ailədaxili razılaşmaları ləğv edir. Azərbaycan Uşaqlar Birliyinin sədri Kəmalə Ağazadənin sözlərinə görə, bu tendensiya yetkinlik yaşına çatmayan qızlarla nişanlanmış gənclər tərəfindən ləğv edilmiş nikah müqavilələrində də öz əksini tapıb. Ağazadə valideynlərin yetkinlik yaşına çatmayanların iştirakı ilə nikah ittifaqlarında iştirakına görə mümkün həbslərlə bağlı narahatlığının artmasına diqqət çəkib. Uşaq birliyi xüsusilə son altı ayda qanunsuz nikahları təsvir edən yüzlərlə mesajla dolu idi. 18 yaşından əvvəl evlənməyə məcbur edilən qızlar və oğlanlar kömək istəyirlər ki, bu da təşkilatı Daxili İşlər Nazirliyinə və Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinə məlumat verməyə vadar edib. Bu cür qanunsuz nikahların baş verməsi yolverilməz sayılır və Azərbaycan Uşaqlar Birliyi yetkinlik yaşına çatmayan məcburi nikah qurbanlarının psixoloji reabilitasiya proqramları da daxil olmaqla bu problemi həll etmək üçün çalışır.
Bu yaxınlarda qanunsuz birliklərin kütləvi şəkildə rədd edilməsi dekabrın 29-da Sabirabad rayonunun Mimişli kəndində nişanlı olan 12 yaşlı qızın atası Mübariz Quliyevin həbsindən sonra baş verib. Qızın razılığı olmadan evliliyin təşkilinə görə ona qarşı cinayət işi açılıb. Araşdırma zamanı məlum olub ki, 12 yaşlı qızın "nişanlısı" Kərim adlı 32 yaşlı kişidir, deyə Kəmalə Ağazadə bildirib. Daxili İşlər Nazirliyi Sabirabadda qanunsuz nikahlara həsr olunmuş televiziya proqramının sosial şəbəkələrdə fəal müzakirəsindən sonra bu qanunsuz ittifaq haqqında məlumat əldə edib. Qalmaqallı nişanın baş iştirakçısı olan Kərim əmindir ki, uşaqla nişanlanma cinayət sayılmamalıdır. Bu insident 2022-ci ilin oktyabrında Sabirabad rayonunda daha əvvəl polis tərəfindən 17 yaşlı qızla nişanlanmış kişi həbs edildikdən sonra baş verib. Qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan Qanunu nikah münasibətlərinə yalnız 18 yaşına çatdıqdan sonra icazə verir. Bu artan problemə cavab olaraq Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi əvvəllər Sabirabad rayonunda yetkinlik yaşına çatmayanların iştirakı ilə nikahların qanunsuzluğu barədə məlumatlılığın artırılması məqsədilə maarifçilik tədbiri keçirib. Ləğv edilən müqavilələrin son artımı ictimai şüurda dəyişikliyi və yetkinlik yaşına çatmayanların rifahına və qanuni hüquqlarına xələl gətirən təcrübələrə qarşı artan müqaviməti göstərir.
XXX
Bəli, təəssüflər olsun, indi orta məktəblərdəki təhsilin vəziyyəti elədir ki, valideynlər məcburən uşaqları az qala körpə yaşından xüsusi dil və dərs vərdişləri öyrədən bağçalara qoymaqla onları uşaq dünyasından məhrum edirlər... Sonra orta məktəb illəri başlayır, onda da repetitorluq başlayır və yenə də uşaqlara uşaqlıq illərini məktəbli kimi yaşamaq imkanı verilmir.
Ən dəhşətlisi, orta məktəbi bitirməyən qızları isə ikiqat problemlər haqlayır: qızlar yetkinlik yaşına çatmadan nişanlanır, artıq onların qulağı gələcək həyatının necə təhsilli olması barədə deyil, ər evində nə etmək lazım gəlmələri barədə yad düşüncələrlə doldurulur... Sonra isə valideynlər iki güclü əl axtarır ki, övladlarının uğursuz talelərində günahkar olmalarına görə başlarına döysünlər... Bunlara son verilməlidir!
A.Məmmədli
