İyunun 28-nə keçən gecə Atlantada ölkənin keçmiş və indiki prezidentləri Donald Tramp və Co Bayden arasında ABŞ tarixində ilk seçkiqabağı televiziya debatı baş tutub.
Başlamadan əvvəl
Debat iştirakçılarına danışıq nöqtələri daşımaq qadağan edildi. Danışmağa başlamaları tələb olunana qədər mikrofonları susdurulub. Müzakirə CNN tərəfindən idarə olunub. Onlar tamaşaçıların və mətbuatın buraxılmadığı studiyada baş tutub. Ağ Ev Müxbirləri Assosiasiyası telekanal rəhbərliyini onların studiyada olmasına icazə vermədiyinə görə tənqid edib.
Studiyaya əvvəlcə Bayden, daha sonra isə Tramp daxil olub. Onlar ABŞ-ın 46-cı və 45-ci prezidentləri kimi təqdim ediliblər. 2020-ci ildə əvvəlki prezidentlik yarışında teledebatda etdikləri kimi, əl sıxmadılar.
Bayden nə dedi?
Hazırkı Amerika lideri bildirib ki, onun prezidentliyi dövründə guya heç bir hərbi qulluqçu öldürülməyib.
“Mən yeganə prezidentəm ki, bu on ildə dünyanın heç bir yerində əsgər öldürülməyib”.
Bayden iqlim dəyişikliyinə bəşəriyyət üçün yeganə ekzistensial təhlükə kimi baxır və Trampı məsələ ilə bağlı mövqeyinə görə tənqid edib.
“Ətraf mühit üçün heç bir şey etməmişdir. O, Paris iqlim sazişindən çıxdı. O, mənim etdiyim hər şeyi geri qaytarmaq istəyir”.
Bayden yenidən seçiləcəyi təqdirdə ölkədə abort hüquqlarına zəmanət verəcəyini vəd edib.
Amerika prezidenti Trampı həlak olan ABŞ əsgərlərinə hörmət etməməkdə günahlandırıb, buna görə də 2018-ci ildə Fransada dəfn mərasimində iştirak etməyib və həlak olan amerikalıları “itirənlər” adlandırıb.
O, eks-prezidentin “sahibsiz pişiyin əxlaqına sahib olduğunu” deyib və onun cinayət keçmişinə işarə edib.
"Mülki cərimələrə görə, bir qadını ictimai yerlərdə ovladığına görə, bütöv bir şeyə görə, arvadının hamilə olduğu gecə porno ulduzla cinsi əlaqəyə girməyə görə neçə milyard dollar ödəməlisən?".
Bayden deyir ki, Tramp ABŞ-ın NATO-dan çıxmasına təkan verəcək.
“Bizim gücümüz birliklərimizdədir. Biz heç vaxt Avropada böyük müharibədən qaça bilməmişik”.
ABŞ prezidenti iddia edib ki, Rusiyaya “bütün Ukrayna” lazımdır və Rusiya prezidenti Vladimir Putin guya “sovet imperiyasının bir hissəsi olanı bərpa etmək” niyyətindədir. Eyni zamanda o, səhv danışdı və Rusiya liderinin “Kiyevi bərpa etmək” istədiyini bildirdi.
Bayden hesab edir ki, Trampın Ukrayna ilə bağlı mövqeyi dünyanı nüvə müharibəsi ilə hədələyir. Amerika lideri iddia edir ki, Rusiya Ukraynadakı münaqişədən sonra “Polşaya və başqa yerlərə keçəcək”.
Trampın dedikləri
Tramp hesab edir ki, ABŞ-da inflyasiya o qədər yüksəkdir ki, bu, ölkəni öldürür. O, Baydeni prezidentliyi dövründə yalnız qeyri-qanuni immiqrantlar üçün yeni iş yerləri yaratmaqda ittiham edib.
“Sərhədimiz dünyanın hər yerində ən təhlükəli yerdir”.
Tramp hesab edir ki, onun administrasiyası “ABŞ-ı pandemiyadan çıxarmağı bacardığına” görə tərifə layiqdir.
Tramp bir neçə dəfə bildirib ki, onun rəqibi seçkidə ədalətli qələbə çalmaq iqtidarında deyil.
“Biz onun prezidentliyinə haqq qazandırmağa çalışırıq. Biz bu haqda mübahisə etməməliyik. Burada müzakirə ediləcək bir şey yoxdur”.
Və bir daha Baydenin nitqinə diqqət yetirdi, büdrədi və cümləsini tutarlı şəkildə tamamlaya bilmədi.
“Düzünü desəm, onun (Baydenin) cümlənin sonunda nə dediyini bilmirəm. Düşünmürəm ki, o, nə dediyini bilmir”.
Sabiq prezident ABŞ qoşunlarının Əfqanıstandan çıxarılmasını ABŞ tarixində "ən biabırçı" gün adlandırıb.
Tramp ölkədə abort hüquqlarının təmin edilməsinin uşaqların öldürülməsinə gətirib çıxaracağını bildirib.
ABŞ-ın keçmiş prezidenti Baydenin oğlu Hunterə qarşı cinayət işi mövzusunu qaldırıb.
NATO haqqında danışarkən, o deyib ki, Bayden Kiyevə kömək etmək üçün avropalı müttəfiqlərinə daha çox vəsait tələb etməli idi. O, həmçinin bildirib ki, Kiyev Moskva ilə hərbi münaqişədə qalib gəlmir.
“Onların adamları, əsgərləri tükənir. O qədər insan itirdilər. Bütün bunlar isə onun və onun axmaq qərarlarının ucbatındandır”.
Tramp Baydenin Çindən pul aldığını və Pekinə ABŞ iqtisadiyyatına böyük ziyan vurmasına icazə verdiyini iddia edib.
“Mancuriyalı namizədimiz var. O, onlarla və ya buna bənzər bir şeylə məşğul olmaqdan qorxur”.
Mübahisədən sonra
Müzakirə bitdikdən sonra Tramp sürətlə səhnəni tərk etdi. Baydenin həyat yoldaşı Jill ərinə səhnəni tərk etməyə kömək etdi, bu da “NY Post” tərəfindən diqqət çəkdi.
Tramp kampaniyası "Badenin yalan danışdığını, hekayələr uydurduğunu" və amerikalılar üçün qiymətləri aşağı salacaq və "təhlükəsizliyi təmin edəcək" heç bir şey irəli sürə bilməyəcəyini söylədi. Eks-prezidentin çıxışını silahdaşları “tarixin ən böyük qələbəsi” adlandırıblar.
Bayden yaxşı iş gördüyünü düşündü və qeyd etdi ki, "yalançı ilə mübahisə etmək çətindir". Ağ Ev Baydendən sitat gətirib: "Onun dediyi heç bir şeyin doğru olduğunu düşünə bilmirəm". Debatdan sonra səhhəti barədə danışan ABŞ prezidenti onun boğazında ağrı olduğunu qeyd edib.
E.ŞİRİNOV
