“Qarabağ Qaziləri” İctimai Birliyinin sədri Asəf Əliyev: “Həmin veteranlardır ki, vaxtilə onlar olmasaydı, biz müharibədən salamat çıxa bilməzdik və biz yaralanıb, huşumuzu itirəndə, hərəkətsiz qalanda, həmin veteranlar, atəş altında olsa da, həyatlarını riskə ataraq, bizi ölümün pəncəsindən xilas ediblər”
Bildiyimiz kimi 2023-cü il yanvarın 1-dən minimum əmək haqqı, pensiyalar və təqaüdlər, o cümlədən şəhid ailələrinə, əlillərə verilən müavinatlar artırıldı. Amma nə yazıq ki, istər birinci, istərsə də ikinci Qarabağ veteranlarına verilən 80 manat təqaüd yerində sayası oldu. Amma hamı kimi bu kateqoriyadan olan insanlar da verilən 80 manat təqaüdün artırılmasını gözləyirdi ki, bu da baş vermədi. Görəsən, həyatını riskə ataraq, müharibədə ölümlə üz-üzə dayanan, lakin taleyin qismətindən şəhid və ya əlil olmayıb, salamat qayıdan veteranlara bu ögey münasibətin səbəbi nədir?
Ötən il birinci altı ayın yekunlarına həsr olunmuş müşavirədə Prezident cənab İlham Əliyev Zəfərlə başa çatan 44 günlük müharibədən danışarkən belə demişdi: “ Biz bu qələbə üçün şəhidlərə, qazilərə, döyüşçülərə borcluyuq”. Prezidentimiz döyüşçülər deyəndə, təbii ki, müharibədən salamat qayıdan veteranları nəzərdə tuturdu. Doğrudan da, döyüşdə qələbəni qazanan bu üç qardaş olub: Şəhidlər, əlillər və veteranlar. Mən həmişə, bu söhbət düşəndə hər kəsdən belə bir səhnəni təsəvvür etmələrini istəyirəm. Üç əsgərə döyüş tapşırığı verilir ki, qarşıdakı yüksəklikdə yerləşən erməni postu alınmalıdır ki, qoşunlarımız hücuma keçə bilsin. Həmin posta hücum zamanı üç əsgərdən biri dərhal şəhid olur, yarı yolda ikincisi yaralanır və döyüşü davam etdirə bilmir. Üçüncüsü isə, xüsusi bacarığı, qəhrəmanlığı və Allahın köməyi ilə həmin postdakı erməniləri tamam qırır, orada müdafiə mövqeyi tutur və qoşunlarımız rahat şəkildə hücuma keçə bilirlər. Göründüyü kimi, mühüm döyüş tapşırığını axıra çatdıraraq yerinə yetirən məhz sağ qalan üçüncü əsgər olur. Amma, həmin döyüş başlayan kimi şəhid olanın ailəsinə, yarı yolda yaralanıb əlil olana haqlı olaraq dövlətimiz hər cürə qayğı və diqqət göstərir. Onlara ev, maşın hədiyyə edilsə də, yenə də azdır. Amma çox təəssüf ki, eyni funksiyanı yerinə yetirib, sağ qalan bu üç qardaşdan birinə-veterana 80 manatdan başqa heç bir güzəşt nəzərdə tutulmayıb. Həmin 80 manat təqaüd veteranlara kommunal xidməti ödəmək üçün verilir. İndi gəlin görək, o 80 manat kommunal xidmətləri ödəməyə bəs edirmi? Əlbəttə, etmir! Çünki, təkcə evi qızdırmaq üçün kombi sisteminə görə ödənilən məbləğ 100 manatdan çoxdur. Hələ, su pulu, işıq pulu, qaz pulu və zibil pulu nəzərə alınmır. Bazarda isə ərzağın, dərmanların, paltarların, tikinti materiallarının və digər malların bahalaşmasından isə heç danışmıram. Bütün bunları nəzərə alanda, həyatını bu vətən üçün qurban deyərək, düşmənlə ölüm-dilim savaşına qalxan və təsadüf nəticəsində sağ qalan veteranlara 80 manat təqaüdün verilməsi olduqca acı bir təəssüf doğurur. Dediyim kimi, bu üç qardaşı bir-birindən ayırmaq olmaz və bu, günahdır. On nəfər şəhid ailəsinə və qaziyə ev, maşın veriləndə, biri də veterana verilsə, dünya dağılar? Veteran çəkdiyi zəhmətin bəhrəsini görməli deyil?
Biz bununla gələcək nəsillə hansı örnəyi qoyub gedirik? O örnəyi ki, sən vətən yolunda ailə, uşağını və ya ata-ananı qoyub odun -alovun içinə atılasan və nəticədə də 80 manat nəsibin olsun? Axı bu, haqsızlıqdır!
Qarabağ veteranı adını, nə qədər qəribə səslənsə də baş nazirin müavini Yaqub Eyyubov verir. Yəni, müharibə veteranı adının verilməsi üzrə kommisiyanın sədri məhz Y.Eyyubovdur. O Y.Eyyubov ki, bu günlərdə oğlu Emil Eyyubovun adına olan bir milyard dollar pul Litva banklarında dondurulub. Məlumatlara görə, adında bir milyard dollar pul olan Emil bala heç əsgərlikdə də olmayıb. Amma, adında bir milyard dollar pul var. Vətən üçün döyüşən, odun-alovun içindən möcüzə nəticəsində sağ çıxan veteranlara isə, atası 80 manat məsləhət görüb. Bu boyda biabırçılıq və haqsızlıq olmaz axı!
Görəsən, elə bir adam tapılacaqmı ki, Emil Eyyubovdan soruşsun: -A bala, sən heç əsgərlikdə də olmamısan, özün də heç bir biznes adamı deyilsən. Bəs, səndə bu bir milyard dollar haradandır? Bəlkə, atası Y.Eyyubova aeroportda qonaq qarşılayıb yola salmasına görə, milyonlarla manat pul verirlər və o da yığılıb bir milyarda çatıb?
Həmkarımız Heydər Oğuz hesablama aparıb ki, əgər Y.Eyyubov gündə min dollar qazansa və heç nəyə xərcləməsə, bir milyard dollar pulu yığmaq üçün ona 13 min il vaxt lazımdır. Yaxşı olar ki, balaca Emilin adına olan o bir milyard pulu elə birinci və ikinci Qarabağ veteranlarının təqaüdünü artırmaq üçün cəlb etsinlər. Nəzərə alsaq ki, bu bir milyard pul təkcə Litva bankında olan pullardır. İndi görün balaca Emilin və atası Yaqub Eyyubovun Avropanın və dünyanın müxtəlif banklarında neçə milyardları var? Hələ bu ata-balanın adına Avropa ölkələrində, Amerika və Kanadada olan restoranlarının, otellərinin, biznes şəbəkələrinin, müxtəlif şirkətlərinin və onlardan gələn milyardların sayını bilmirik. Yaqub Eyyubovun oğlu Emil Yaqubovun adına təkcə Litva bankında dondurulan bir milyard pulla nəinki veteranların 80 manat təqaüdünü, hətta şəhid ailələrinə və qazilərə verilən təqaüdləri də ən azı 3-4 dəfə artırmaq olar...
Veteranların pullarının artırılmaması həm veteranlar, həm də cəmiyyət arasında ciddi narazlıq yaradıb. Gəlin, görək bu barədə tanınmışlar nə deyir?
“Qorqud” Tədqiqat Mərkəzinin rəhbəri, “Ehtiyatda Olan Zabitlər Təşkilatı”nın İdarə Heyətinin üzvü Tərlan Eyvazov “Turan”a açıqlamasında deyib ki, 80 manat aylıq veteran təqaüdü artan kommunal xərcləri qarşılamır. Bir halda ki, prezidentin fərmanında təqaüd bununla izah olunur: “Elektrik enerjisi, su, internet, qaz, telefon, nəqliyyat - hamısı çox bahalaşıb. Pensiya islahatı nəticəsində 200 min veteran və müharibə əlili təqaüddən məhrum edilib. Dövlət bundan qənaət etdiyi pulu, indi əhalinin dördüncü sosial müdafiəsi paketi kimi qələmə verir.
Hökumət hər şeyin artan qiymətini hesablamalı və veteranlar üçün prezident təqaüdünün yeni ölçüsünü müəyyən etməlidir. Hesab edirəm ki, yeni qiymətlərə adekvat təqaüd ödənilməlidir, yəni artım ən azı 50% olmalıdır (ayda 160 manat)" - deyə T.Eyvazov bildirib. 2019-cu ildə veteran təqaüdlərinin artımı Müdafiə Nazirliyinin Mətbuat Xidmətinin keçmiş əməkdaşı Üzeyir Cəfərovun təşəbbüsü ilə baş verib. O, “Turan” a bildirib ki, veteran təqaüdləri mütləq artırılmalıdır. “2016, 2020 və 2022-ci illərin hərbi hadisələrinin bir çox iştirakçıları müharibə veteranı adı almayıb”- deyə o qeyd edib. Üzeyir Cəfərov veteranların birinci və ikinci Qarabağ müharibəsi iştirakçılarına ayrılmasını doğru hesab etmir. Bu, böyük nəsil veteranların narazılığına səbəb olur. Bəziləri üçün 50 manatlıq prezident təqaüdü bütün xərcləri qarşılamaq üçün yeganə mənbədir. “Veteran təqaüdünü ayda 160 manata qədər artırmaq doğru olardı” - deyə Ü.Cəfərov qeyd edib.
“Qarabağ Qaziləri” İctimai Birliyinin sədri Asəf Əliyev isə mövzu ilə bağlı “Yeni Müsavat”a verdiyi açıqlamada deyib ki, hər il müharibə veteranlarının, şəhid ailələrinin, Qarabağ veteranlarının, Qarabağ müharibəsi əlillərinin, 1941-45-ci il müharibəsi iştirakçılarının, Çernobıl əlilləri ilə bağlı büdcədə nəzərdə tutulmuş məbləğdə pensiyalar artırılır: “Bu il də yanvarın 1-dən qərar qəbul olundu, müharibə, şəhid ailələri üçün nəzərdə tutulan təqaüdlərdə artımlar oldu. Misal üçün, birinci qrup əlillərə 100 manat, ikinci qrup əlillərə 50 manat, 3-cü qrup əlillərə isə 30 manat artımlar olundu. Pensiyalarda da artımlar olacaqdı. Bu məsələdən biz də çox narazı olduq. Düzdür, hələ ki, araşdırmalar gedir. Ümid edirik ki, müharibə veteranlarının da pensiyaları artacaq. Təyin olunmuş prezident təqaüdü vaxtilə 55 manat idi, son vaxtlar onları 80 manata qaldırıblar. Mənə elə gəlir ki, onların da təqaüdlərinə artımlar olacaq. Ona görə ki, o insanları yaddan çıxarmaq olmaz. Onlar da vətən, torpaq uğrunda canlarını qoyan insanlardır. Həmin veteranlardır ki, vaxtilə onlar olmasaydı, müharibədən salamat çıxa bilməzdik və biz yaralanıb huşumuzu itirəndə, hərəkətsiz qalanda, həmin veteranlar, atəş altında olsa da, həyatlarını riskə ataraq, bizi ölümün pəncəsindən xilas ediblər. Həmin veteranlara da qiymət vermək dövlətin və bütün insanların borcudur. O cümlədən də biz qazilərin. Ona görə də ümidliyəm. Əvvəllər imtiyazlar var idi. Həmin imtiyazlar, güzəştlər verilən o 80 manatdan qat-qat üstün idi. Onlar kommunal xərclərdən, müayinələrdən, vergilərdən azad idi. Bunları da hesablayıb, indiki qiymətlərlə müqayisə edəndə, onun kifayət qədər məbləğ olduğu görünür. O insanlara qiymət vermək hər bir vətəndaşın, o cümlədən dövlətin borcudur. İndi araşdırmalar gedir. Birinci Qarabağ müharibəsi veteranları, Aprel döyüşçüləri, ikinci Vətən savaşı veteranları ilə bağlı hələ ki, təyinatlar gedir. Hələ tam dəqiqliklə veteran statusu da verilməyib. Çünki hələ çoxları veteran statusu almayıb. Hazırda nazirlikdə müzakirələr gedir, kimlərə veteran adı verilsin və vəsiqələri təqdim olunsun. Fikrimcə, bunların hamısı hesablanıb, ölkəmizin ərazi bütövlüyünün qorunmasında nə qədər iştirak etmiş müharibə veteranımız var, onların da təqaüdləri qaldırılacaq”.
Biz də ümid edirik ki, nəhayət, veteranlara olan ögey münasibətə son qoyulacaq və yuxarıda qeyd etdiyim kimi, qələbədə pay sahibi olan bu üç qardaşı bir-birindən fərqləndirməyəcəklər. Əgər, şəhid ailələrinə, qazilərə verilən təqaüdlər artırılırsa, bu, mütləq birinci və ikinci Qarabağ müharibəsinin veteranlarına da şamil olunmalıdır. Nə qədər ki, erməni kimi xəstə təxəyüllü qonşumuz var, deməli, gələcəkdə, qısa da olsa, müharibələr və Ali Baş Komandan, prezident İlham Əliyevin dəmir yumuruğunun düşmənin başına endiriləcəyi qaçılmaz görünür. Ona görə də birinci və ikinci Qarabağ müharibəsinin şəhid ailələrini, qazilərinı və veteranlarını bir birindən ayırmadan, onlara yüksək təqaüd verməklə qayğı və diqqət göstərilməlidir ki, növbəti döyüşlərdə gənc nəsil, heç bir tərəddüt etmdən, vətənin müdafiəsinə atıla bilsin. Gəlin bu nüansı unutmayaq...
Elçin MƏMMƏDLİ
