Orta məktəb məzunlarından bir qrupunun 48 ildən sonra reallaşan görüş-tədbiri
Deyirlər ki, hər vüsalın sonu ayrılıqdır, amma hər ayrılığın sonu vüsal deyil. Çox şükür ki, 1976-cı ildə Mərzili kənd orta məktəbinin məzunlarından bir qrupunun “Son zəng” ayrılığından 48 il sonra görüşləri, bir araya gəlmələri mümkün oldu. Görüş-tədbir may ayının 25-də Ağdamın Quzanlı qəsəbəsinə yaxın, “Ay-Ulduz” ailəvi istirahət mərkəzində gerçəkləşdi. Hərə respublikanın və müxtəlif xarici ölkələrin müxtəlif ünvanlarından-1993-cü ildə Qarabağın düşmən qüvvələri tərəfindən işğala məruz qalması ilə əlaqədar olaraq müvəqqəti məskunlaşmaq məcburiyyətində qaldıqları Bakıdan, Mingəçevirdən, Ağcabədidən, Bərdədən, Qaxdan, Rusiyanın müxtəlif şəhərlərindən gəlmişdilər. Təbii ki, belə görüş
iştirakçılarının ovqatını onillikləri geridə qoyan bir-birinə olan dost, yoldaş həsrəti müəyyən edir. Gəl görəsən bu insanlar 31 il əvvəl doğma yurd yuvalarını tərk etmiş ola...
Bir zaman yuxarıdakı sətirlərə uyğun əhval-ruhiyyəmi şeirlərimin birində verməyə çalışmışdım ki, onun bir bəndində yazmışam:
Başımızda daş göründü,
Yuvasında quş göründü,
Gözümüzdə yaş göründü-
İtirmişik səni, vətən!
1975-1976-cı tədris ilində Mərzili kənd orta məktəbində 1166 nəfər şagird, 37 sinif, 50 nəfər müəllim olub. Şagirdlərdən 62 nəfəri X sinfin məzunları olub ki, bu gün onlardan 49 nəfəri həyatdadır, 13 nəfəri dünyasını dəyişib. Qeyd edim ki, son 30 ildə Qarabağda baş verən hadisələrlə və ailə-məişət məsələləri ilə bağlı olaraq həmin məzunların 18 nəfəri bu görüş-tədbirdə iştirak edirdi. 62 nəfər məzunun hər biri də məktəbin fəxri sayılacaq şagirdlər kimi həyata pərvazlanmışdı. Həmin məzunlar adı ilə hər yerdə qürur duyduğumuz, respublikada təlim-tərbiyə sahəsində uğurları ilə ad-san qazanmış, sonralar dünya şöhrətli alim Xudu Məmmədovun adını daşıyan Mərzili kənd orta məktəbinin yetirmələri olublar. Və onlar da sonradan cəmiyyətdə tutduqları mövqeləri ilə, təhsil və əmək fəaliyyətləri ilə məktəbin adını, onlara dərs deyən müəllimlərin etimadını layiqincə doğrultmağı bacarmışdılar...
Mən müəllimlərimizin məhəbbət və minnətdarlıqla həmişə hər yerdə xatırlanmalarını bilirəm. Bu, ucqar bir kənd məktəbi müəllimlərinin hansı səviyyədə təlim-tərbiyə işinə can yandırmalarını təkcə 1976-cı ilin məzunlarının təhsil göstəriciləri ilə də qiymətləndirmək də mümkündür (bu barədə ətraflı məlumatı Y.Millətoğlunun “İşıqlı xatirələrdə yaşayanlar” kitabından almaq olar). Qısa şəkildə həmin məzunlardan bir neçəsi haqqında məlumat verə bilərəm: Ancaq atasından öyrəndiyi ərəb dilindən imtahan verməklə 1976-cı ildə Buxaradakı Ali Dini Mədrəsəyə qəbul olunan, bu gün Bərdə məscidinin axundu, Qafqaz müsəlmanları İdarəsinin Qarabağ üzrə qazisi Hacı Ramazan Hüseynov, Qazaxıstan Politexnik İnstitutunun rus bölməsini bitirib, orada da nəhəng zavodların birində 30 il Baş mühəndis kimi çalışan Şakir Qurbanov, BDU-nun coğrafiya fakultəsini bitirən Zakir Hümbətov və Rəfail Şirinov, politexnik institunun yetirmələri olan Möhübbət Quliyev, Səfyar Bayramov və Möhsün Hüseynov, müxtəlif ixtisaslar üzrə ali təhsil alanlardan Nurəddin Hümbətov (ingilis dili), Ramiz Hacıyev (bədən tərbiyəsi), Ramiz (Neft-kimya), Taleh (APİ), Şahpələng kənd təsərrüfatı mütəxəssisi olub və s. Həmin məzunlardan iki nəfər Birinci Qarabağ müharibəsinin iştirakçılarıdır-Eldar Abdullazadə (müharibə veteranıdır, yaralıdır), Əzimov Yavər Əzim oğlu (Xocalı sakinlərinin xilas edilməsində fədakarlıq göstərib).
Bu görüş-tədbirin təşkilatçısı vaxtilə sinif nümayəndəsi olmuş, sonralar da həmişə yoldaşları tərəfindən ağsaqqal kimi qəbul edilən Şakir Qurbanov, aparıcısı isə kəndimizin camaatı tərəfindən dini rəhbər, xeyirxahlığı və xeyriyyəçiliyi ilə tanınan, ən əsası sevilən Hacı Ramazan idi. Tədbir şəhidlərimizin, eləcə də haqq dünyasına qovuşmuş 38 nəfər Mərzili müəllimlərinin və 13 nəfər dünyasını dəyişmiş sinif yoldaşlarının bir dəqiqəlik sükutla yad edilməsindən sonra başladı. Çay süfrəsi arxasında çözələndi acılı-şirinli xatirələr. Yada salındı təlim və tərbiyə aldıqları müəllimlər (Bayram müəllim, Azad müəllim, Qaraş müəllim, Səmərqə müəllimə, Şura müəllim, Güllü müəllimə, Xalıqverdi müəllim, Tofiq müəllim, Ələmdar müəllim, Şahmurad müəllim, hər iki Qələndər müəllim, Nəsib müəllim və b.)
Həqiqətən də deyildiyi kimi, həyat elə qurulub ki, ayrlıq həsrəti olmasaydı, heç kəs bir-birini bu qədər sevməzdi. Bu fikir dostlar üçün də, sevənlər üçün də belədir. Mən bu halı 48 ildən sonra bir araya gəlmiş məzunların görüşündə bir daha gördüm, yəqin etdim. Belə düşünməyə əsas görüşün ilk anında kövrələnlərin, qəhərə böğulanların, göz yaşına hakim ola bilməyənlərin olması idi. Tədbirin gedişində bir-bir hər kəsə söz verdi Hacı. Hər kəs də kövrək bir ovqat əhval-ruhiyyəsi ilə məktəbə qədəm qoyduqları gündən bu günə qədər yaddaşlarında iz salmış ən maraqlı, ürəklərə toxuna bilən, xatirələrini daha da şirinləşdirən həyat epizodlarını dilə gətirdi. Danışanların neçəsi xoş günlərin xöşbəxt uşaqlarının 1976-cı ildə məktəbdəki ”Son zəng” gününü, hətta həmin gün sinif otaqlarını bürümüş güllərin və iydə çiçəklərinin ətrini, yazdıqları “Xatirə dəftərləri”ni yada saldı. Danışılanlardan hiss olunurdu ki, hamının ürəyindən təkrar olunmasının, geriyə dönməsinin mümkün olmadığını bildikləri halda, bir anlıq şagird olduqları illərə qayıtmaq arzusu keçir. Beləcə, hər kəs ürəyində yaşadıqlarını, sevgi ilə xatırladığı və hər kəsə məxsus olan pak arzularnı dilə gətirirdi. Bir də, hər kəs bundan sonrakı ömürlərini Ali Baş Komandanın rəhbərliyi ilə müzəffər ordumuzun azad etdiyi Qarabağda, doğma Mərzilidə aparılacaq quruculuq işlərinə sərf edəcəklərini sözlərinə əlavə edirdi. Bir sözlə, görüş-tədbirdə olanların heç biri həyatı xəyal qurmaqla itirənlərdən deyil. Onların hər biri son 30 ildə Qarabağla bağlı üzləşdikləri problemləri ləyaqətlə dəf edənlərdir. Burada olmayanlar da eləcə...
Bəli, belə görüş-tədbirlər yaşanmışları saf-çürük etmək, gələcəkdə qurub-yaratmaq üçün stimul, insan ömrünün unudulmayacaq günlərindən biri və mənəvi-psixoloji baxımdan da çox böyük ilham mənbəyi kimi əhəmiyyətə malikdir. Fransız utopik-sosialisti Anri Sen-Simonun dediyi kimi, yaşamaq üçün ilham almaq lazımdır. Əminəm ki, bu görüş-tədbir burada iştirak edənlər üçün, onların həyat fəaliyyəti üçün, özü də onilliklərlə köçkünlük həyatı yaşayanlar üçün həqiqətən də ilham mənbəyi olacaqdır.
Yusif MİLLƏTOĞLU,
şair-publisist, AYB-nin üzvü
